Πριν λίγες μέρες δημοσιοποιήθηκε στη Βρετανία η μελέτη με τίτλο “We’re going to need a bigger Navy” από την επιτροπή Αμύνης του Βρετανικού Κοινοβουλίου. Εκεί, σε αντίθεση βέβαια με την μυστικοπάθεια που επικρατεί στην ελληνική Βουλή σε ότι έχει να κάνει με ζητήματα Άμυνας, ασκείται συστηματικός δημόσιος έλεγχος από το Κοινοβούλιο της χώρας στο πως διατίθενται οι αμυντικές δαπάνες (χρήματα των φορολογουμένων) και βέβαια στο πως αυτά τα κονδύλια προσφέρουν την απαραίτητη αμυντική και επιθετική απόδοση και ισχύ.
Η συγκεκριμένη έκθεση έχει σοβαρές επισημάνσεις για το μέλλον του Βρετανικού Ναυτικού και καταλήγει πως χρειάζεται επέκταση του τόσο σε αριθμό σκαφών όσων και εξοπλισμού τους, ώστε να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίσει τις ανάγκες που η ίδια διαπιστώνει, όχι μόνο για την άμυνα της αλλά και για τη διεθνή παρουσία της.
Στη μελέτη περιλαμβάνεται και ένα κεφάλαιο για την απόδοση των μαχητικών F-35B που έχει προμηθευθεί η Βρετανία για να εξοπλίσει τα 2 αεροπλανοφόρα της. Εδώ να πούμε πως η Βρετανία, αν και βασικός μέτοχος του προγράμματος του F-35 έχει παραγγείλει μόλις 48 αεροσκάφη, όλα F-35B (βραχείας απογείωσης, κάθετης προσγείωσης) ενώ η δέσμευση της ότι θα παραγγείλει συνολικά 138 δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί με νέες αγορές. Από τα 48 πάντως F-35B έχουν παραληφθεί τα 21 και αναμένονται τα υπόλοιπα. Ενώ όπως δήλωσαν στην επιτροπή στελέχη του υπουργείου «υπάρχουν κονδύλια για την αγορά νέων αεροσκαφών, αλλά οι νέες παραγγελίες εξαρτώνται από τη συμφωνία για το ποιο θα είναι το κόστος του τύπου σε όλο το χρόνο υπηρεσίας του, όπως και από την ενσωμάτωση στο αεροσκάφος του πυραύλου Meteor. Οπότε οι νέες παραγγελίες θα γίνουν από το 2025».
Τι λέει λοιπόν η κοινοβουλευτική έκθεση ειδικά για τα μαχητικά F-35B των αεροπλανοφόρων: Πως σύμφωνα με στοιχεία του κατασκευαστή Lockheed Martin, «…όταν παραδοθούν τα 48 αεροσκάφη, τότε το υπουργείο Άμυνας θα μπορεί να έχει διαθέσιμα τα 24 για την δύναμη κρούσης των αεροπλανοφόρων του, ενώ θα συνεχίζει να διατηρεί μια εκπαιδευτική μοίρα (στον τύπο). Αυτός όμως ο αριθμός αεροσκαφών προσφέρει ελάχιστα περιθώρια και δεν θα επιτρέπει στο Ηνωμένο Βασίλειο να καλύπτει την πλήρη χωρητικότητα ενός αεροπλανοφόρου σε αεροσκάφη, που είναι 36, χωρίς να υπάρχουν επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία».
Στη συνέχεια η έκθεση προσθέτει: «Η Lockheed Martin υπολογίζει πως απαιτούνται 70 έως 80 αεροσκάφη για να προσφέρεται μια αξιόπιστη δυνατότητα προβολής αεροπορικής ισχύος για τα αεροπλανοφόρα κλάσης Queen Elizabeth, καθόλη τη διάρκεια ζωής τους…και αυτό θα επιτρέψει να είναι συστηματικά διαθέσιμα 48 αεροσκάφη για αυτό το ρόλο».
Τι συμπεραίνουμε λοιπόν από τα παραπάνω; Πως η ίδια η κατασκευάστρια εταιρία, προβλέπει μια διαθεσιμότητα της τάξης του 60-70%, ώστε από 70 έως 80 αεροσκάφη να μπορούν να είναι διαθέσιμα τα 48 για υπηρεσία σε αεροπλανοφόρα. Ακόμη πως και αυτά τα 48 δεν θα μπορούν να καλύψουν την ταυτόχρονη ανάπτυξη και των 2 βρετανικών αεροπλανοφόρων με πλήρη φόρτο.
ΑΠΟΨΗ: Πέντε λόγοι για να αγοράσουμε F-35 και πέντε για να μην!
Η επιτροπή της Βρετανικής Βουλής διατυπώνει και τις εξής επιφυλάξεις: Πρώτον πως η πραγματική διαθεσιμότητα θα είναι ακόμη μικρότερη λόγω απωλειών. Στη συνέχεια πως αν χρειαστεί μόνο το Ναυτικό να αγοράσει 80 αεροσκάφη για να έχει μόνιμα διαθέσιμα τα 48, αυτό σημαίνει πως η Αεροπορία που υποτίθεται θα πάρει τα υπόλοιπα έως τα 138 της αρχικής δέσμευσης, θα διαθέτει μόνο μια μοίρα από αυτά, συν μια εκπαιδευτική και κάποια αεροσκάφη για απόθεμα. Ως απάντηση στα ερωτήματα της επιτροπής (σε όσα έδωσε απαντήσεις) ο ναύαρχος Tony Radakin, o ΑΓΕΕΘΑ της Βρετανίας, είπε πως το Ναυτικό σχεδιάζει να έχει διαθέσιμη πάντα μια πτέρυγα με F-35B η οποία να μπορεί να αναπτυχθεί στα αεροπλανοφόρα, η οποία θα διαθέτει 4 μοίρες, χωρίς όμως να απαντά πόσα αεροσκάφη θα διαθέτει κάθε μοίρα (τυπικά είναι 12). Ο ίδιος είπε πως υπάρχει η πιθανότητα να διατεθεί και μια δεύτερη πτέρυγα αλλά αυτή θα είναι μικτή, με συμμετοχή και μη επανδρωμένων σκαφών που είναι τώρα υπό ανάπτυξη (πρόγραμμα LANCA).
Έτσι η κοινοβουλευτική επιτροπή καταλήγει στην επισήμανση πως είναι αναγκαίο το υπουργείο Αμύνης να διευκρινίσει πως θα αξιοποιήσει το στόλο των F-35B, πόσα αεροπλανοφόρα και αεροσκάφη θα χρησιμοποιεί, πόσα F-35 θα είναι διαθέσιμα για την Αεροπορία και πως θα καλύπτονται οι σχετικές ανάγκες. Επίσης θα πρέπει να ξεκαθαριστεί σε τι ακριβώς ρόλο θα χρησιμοποιηθούν τα F-35. Αλλιώς αν δεν γίνουν αυτές οι διευκρινήσεις «θα είναι αδύνατον για το υπουργείο ή τη Βουλή να είναι αρκετά σίγουροι για το ρίσκο του προγράμματος και πως αυτό μπορεί να περιοριστεί».
Τι συμπεραίνουμε από τα παραπάνω: Πως ένας από τους βασικούς χρήστες του F-35, στην ιδιαίτερη έκδοση του βέβαια της βραχείας απογείωσης, βλέπει πως ο τύπος έχει συγκεκριμένες μέγιστες δυνατότητες διαθεσιμότητας έως 70% (και μάλλον χαμηλότερα) ενώ θα χρειαστεί να συντηρείται ένας μεγαλύτερος στόλος για να μπορέσει ταυτόχρονα να «τρέχει» και το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα. Ακόμη, πως το συγκεκριμένο αεροσκάφος, στην συγκεκριμένη πάντα έκδοση και χρήση από τη Βρετανία, δεν έχει ακόμη «ωριμάσει» ως ρόλος και χρήση και απαιτούνται ακόμη κάποια χρόνια πλήρους αξιοποίησης του.
Εδώ βέβαια να διευκρινίσουμε πως όλα τα παραπάνω αφορούν το F-35B και όχι το F-35A (το πιο απλό σχεδιαστικά) που υποθέτουμε πως θα θέλει να προμηθευθεί η Ελλάδα, άρα δεν μπορούμε να κάνουμε “προβολή” και να πούμε πως θα ισχύουν τα ίδια.
Πάντως και για το F-35A, όπως έχουμε ξαναγράψει, η διαθεσιμότητα του στην Αμερικανική Αεροπορία έφθασε το 76% το 2020 (με πρωτιά ανάμεσα στα υπόλοιπα μαχητικά) αλλά ως «ικανά κάθε στιγμή για να εκτελέσουν μια αποστολή» και όχι ως «fully mission capable», δηλαδή με δυνατότητα ανάληψης οποιασδήποτε αποστολής.
Έτσι είναι εμφανές πως το F-35 παραμένει μια πολύ σύνθετη άσκηση προμηθειών και συντήρησης για να μπορεί να είναι διαθέσιμο σε κάθε αεροπορία σε ικανοποιητικά ποσοστά, ενώ απαιτεί μεγάλο χρόνο από τον κάθε χρήστη του ώστε να μπορέσει να το ενσωματώσει και να το αξιοποιήσει πλήρως στις πολλές δυνατότητες του. Στοιχεία δηλαδή που δείχνουν πόση προεργασία χρειάζεται πριν αποφασισθεί η παραγγελία του, για να είναι μετά την παραλαβή του το οπλικό σύστημα που θα αλλάξει τα δεδομένα της μάχης.
