Μέχρι σήμερα έχουν παραδοθεί σχεδόν 1.000 αεροσκάφη F-35 σε ολόκληρο τον κόσμο. Κάθε F-35 είναι εξοπλισμένο με ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου (Η/Π) που παρέχει επίγνωση κατάστασης 360 μοιρών και πλήρους φάσματος, καθώς και δυνατότητες ταχείας απόκρισης, επιτρέποντας έτσι στο αεροσκάφος να αποφεύγει, να στοχεύει και να αντιμετωπίζει απειλές, να δημιουργεί παρεμβολές, καθώς και να προσεγγίζει στόχους που διαθέτουν ισχυρή άμυνα.
Το αεροσκάφος F-35, το οποίο αναμένεται να παραμείνει σε υπηρεσία έως το 2070, έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τις συνεχείς αναβαθμίσεις, έτσι ώστε να μπορεί να υπερνικά τις απειλές που θα προκύψουν κατά την εξηκονταετή διάρκεια ωφέλιμης ζωής του. Στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής που επικεντρώνεται στην επίτευξη αποτελεσματικών αποστολών καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του αεροσκάφους, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανέθεσε στην BAE Systems να σχεδιάσει και να κατασκευάσει την επόμενη γενιά του συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου AN/ASQ-239.
Επιχειρησιακό περιβάλλον
Η μάχη δεν είναι πλέον η ίδια. Το περιβάλλον στο οποίο πρέπει να επιχειρούν τα F-35 είναι διαφιλονικούμενο, το οποίο σημαίνει ότι οι χειριστές των αεροσκαφών δεν πρέπει να προσδοκούν ότι θα είναι ελεύθεροι να εκτελούν τις αποστολές τους χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. Από τη σκοπιά του Η/Π, αυτό μεταφράζεται σε παρουσία ηλεκτρομαγνητικών απειλών ικανών να ανιχνεύουν αεροσκάφη, καθώς και να εξουδετερώνουν και να δημιουργούν παρεμβολές στα ηλεκτρομαγνητικά σήματα (που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία, την πλοήγηση και τη στόχευση).
Στο ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον υπάρχει επίσης συμφόρηση, καθώς η πληθώρα πολιτικών, εμπορικών, αλλά και φίλιων στρατιωτικών σημάτων καθιστά δύσκολη την απομόνωση και τον εντοπισμό σημάτων απειλής. Παράλληλα, τα προηγμένα συστήματα απειλών προσπαθούν να αποφύγουν την ανίχνευση με διάφορα μέσα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης δικτυωμένων πομπών σήματος, σύνθετων μοτίβων παλμών και προσαρμοστικών κυματομορφών. Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ταυτόχρονων απειλών, αυξάνεται και η πολυπλοκότητα του πεδίου μάχης.
Η ικανότητα επικοινωνίας, πλοήγησης και στόχευσης μέσω της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας επιτρέπει στις ένοπλες δυνάμεις να εντοπίζουν, να παρακολουθούν και να προσβάλλουν στόχους. Ο Η/Π επικεντρώνεται στην παροχή της δυνατότητας προσβολής στόχων, την οποία στερεί από τους αντιπάλους.
Στα πλέον απαιτητικά περιβάλλοντα, οι χειριστές των F-35 θα αντιμετωπίσουν άρτια εξοπλισμένους αντιπάλους σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με αυτούς και με προηγμένες δυνατότητες Η/Π. Για να επιβιώσουν και να εκτελέσουν τις αποστολές τους, χρειάζονται τεχνολογία stealth (δηλαδή χαμηλή παρατηρησιμότητα από τα ραντάρ) και επίγνωση της κατάστασης (δηλαδή αναγνώριση και γεωεντοπισμό των συστημάτων αεράμυνας, των εχθρικών αεροσκαφών και των εισερχόμενων πυραύλων). Όταν η επιβίωση και η επιτυχία της αποστολής εξαρτώνται από την αρτιότητα των δυνατοτήτων λειτουργίας στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, η κατοχή πρωτοποριακών δυνατοτήτων Η/Π είναι ζωτικής σημασίας.
Μία από τις σημαντικότερες πτυχές του συστήματος AN/ASQ-239 είναι η ικανότητά του να ανιχνεύει ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρομαγνητικών σημάτων σε μια σφαίρα 360 μοιρών γύρω από το F-35 σε μεγάλη απόσταση. Ανιχνεύει τα σήματα παθητικά χωρίς να εκπέμπει ενέργεια, καθιστώντας έτσι το ίδιο το F-35 λιγότερο παρατηρήσιμο από τους αντιπάλους. Οι αισθητήρες των συστημάτων είναι ενσωματωμένοι σε όλη την έκταση του αεροσκάφους, επιτρέποντας την άμεση ανίχνευση ηλεκτρομαγνητικών σημάτων, παρέχοντας στους πιλότους κρίσιμη επίγνωση της κατάστασης και επιτρέποντάς τους να δράσουν πρώτοι. Χάρη στις δυνατότητες Η/Π μεγάλου βεληνεκούς και ευρέος φάσματος, το σύστημα Η/Π των F-35 αυξάνει επίσης την πιθανότητα υποκλοπής σημάτων.
Ταχεία απόκριση
«Το σύστημα AN/ASQ-239 του Block 4 έχει σχεδιαστεί να ανιχνεύει κάθε σχετικό παλμό απειλής αμέσως μόλις συμβεί», δήλωσε η Lisa Aucoin, αντιπρόεδρος του τμήματος Λύσεων F‑35 της BAE Systems. «Εστιάζουμε στο να παρέχουμε απαράμιλλη επίγνωσης της κατάστασης, η οποία επιτρέπει την ταχεία απόκριση σε πολλαπλές ταυτόχρονες απειλές.»
Στη μάχη, η επίγνωση της κατάστασης είναι συχνά ο καταλυτικός παράγοντας που επιτρέπει την επιστροφή στη βάση. Στον σημερινό κόσμο του διαφιλονικούμενου και κορεσμένου εναέριου χώρου, είναι ζωτικής σημασίας να ανιχνεύεται η ηλεκτρομαγνητική δραστηριότητα του εχθρού από όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση, ανεξάρτητα από τον προσανατολισμό της, το μήκος κύματος, ή τις χρησιμοποιούμενες δυνατότητες απόκρυψης. Το κλειδί για την επιβίωση είναι η ταχεία απόκριση σε αυτά τα σήματα – αυτό ακριβώς που έχει σχεδιαστεί να κάνει το σύστημα AN/ASQ-239 στην έκδοση Block 4.
Τα συστήματα Η/Π της BAE Systems στην έκδοση Block 4 θα περιλαμβάνουν σημαντικά αναβαθμισμένο υλικό και λογισμικό που βελτιώνει τις δυνατότητες ανίχνευσης και επεξεργασίας σημάτων. Οι νέοι αισθητήρες υψηλής απόδοσης θα ενισχύσουν την ικανότητα του συστήματος να εντοπίζει απειλές που είναι δύσκολο να παρατηρηθούν, καθώς και μεγαλύτερο αριθμό ταυτόχρονων απειλών. Το σύστημα Η/Π του F-35 σχεδιάστηκε για να παρέχει κυριαρχία στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, αλλά παράλληλα είναι και πολλαπλασιαστής ισχύος. Επίσης, η παρεχόμενη επίγνωση της κατάστασης μπορεί να κοινοποιείται σε φίλιες δυνάμεις.
Παράλληλα με την προώθηση των δυνατοτήτων της έκδοσης Block 4 για τα F-35, η εταιρεία προωθεί επίσης το σύστημα αυτοπροστασίας Eagle Passive Active Warning Survivability System (EPAWSS) για τα μαχητικά αεροσκάφη F-15. Στο επίκεντρο των συστημάτων της βρίσκεται η σουίτα πολέμου φάσματος Storm EW, η οποία λειτουργεί σε οποιαδήποτε πλατφόρμα, με κοινές μονάδες αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας οι οποίες επιτρέπουν την ταχύτερη παροχή δυνατοτήτων Η/Π μέσω αναβαθμίσεων λογισμικού και firmware σε όλους τους στόλους, μειώνοντας το μηχανολογικό κόστος και το κόστος κύκλου ζωής.
