Αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ: Μια πλωτή χρονομηχανή ιστορίας στον Θερμαϊκό

Του Σωτήρη Κυριακίδη
“Έχω υπηρετήσει σε αυτό το πλοίο. Να βλέπατε πόσο γρήγορο ήταν στο Αιγαίο! Ξεπερνούσε ακόμη και κορβέτα…”. Ένα από τα πολλά, σκόρπια σχόλια με τα οποία, ο Κυβερνήτης του αντιτορπιλικού “ ΒΕΛΟΣ”, Αρχιπλοίαρχος Σωτήριος Χαραλαμπόπουλος “ ντύνει” την παρουσίαση του λυγερόκορμου σκαριού στους επισκέπτες. Το ιστορικό αντιτορπιλικό (Α/Τ) ΒΕΛΟΣ, Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα (Μ.Α.Α) βρίσκεται από τον Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη, δεμένο στη νέα Παραλία, κοντά στο κτίριο του Μεγάρου Μουσικής. Εκεί, περιμένει να υποδεχτεί τους επισκέπτες του.
Μόλις το αντικρίζεις, αρματωμένο μέχρι τη γέφυρα, πιάνεις τον νου σου να ταξιδεύει για τα σκούρα νερά του Ειρηνικού Ωκεανού. Τότε που κρινόταν το μέλλον ενός ελεύθερου πλανήτη, τότε που οι Αμερικανοί πολεμούσαν εναντίον των Ιαπώνων με σκάφη όπως το πρώην USS CHARRETTE DD 581 – μετέπειτα Α/Τ ΒΕΛΟΣ D-16 και κατάφεραν να «γυρίσουν» την ιστορία.
Ναι, είμαστε πάνω σε έναν βετεράνο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου (Π.Π.). “Το ΒΕΛΟΣ ταξίδεψε μέχρι τη Θεσσαλονίκη και έδεσε στην παραλία για να το επισκεφθεί ο κόσμος, όχι μόνο της πόλης αλλά και ευρύτερα της Βόρειας Ελλάδας. Για να γνωρίσει αυτό το ιστορικό πλοίο, που εκτός από Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα είναι παράλληλα και ένα κειμήλιο του 2ου Π.Π. καθώς έλαβε μέρος στον πόλεμο του Ειρηνικού Ωκεανού με μεγάλες επιτυχίες. “ Από το 1959 που το αποκτήσαμε και το εκσυγχρονίσαμε, υπηρέτησε επί 32 χρόνια στο ένδοξο Πολεμικό Ναυτικό μας, παίρνοντας μέρος σε αποστολές και ασκήσεις με πολύ μεγάλη επιτυχία”, αναφέρει μιλώντας στο περιοδικό “ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ.Χαραλαμπόπουλος.
 

 
Τι συναντά, λοιπόν, κανείς όταν επισκέπτεται το “ Βέλος”. Ένα από τα πρώτα πράγματα που αναμφίβολα προκαλούν εντύπωση είναι η πολύ καλή κατάσταση στην οποία βρίσκεται παρά την ηλικία του και τις πολλές αποστολές και ασκήσεις στις οποίες συμμετείχε. Το σκάφος που ναυπηγήθηκε στην Βοστόνη των ΗΠΑ, καθελκύστηκε στις 3 Ιουνίου του 1942 και υπηρέτησε επί 32 χρόνια στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Ένα άλλο στοιχείο που παρατηρεί κανείς είναι ότι το σκαρί του, σε σύγκριση με σημερινά πλοία είναι πολύ λιγνό.
Κάθε σπιθαμή του είναι ¨γεμάτη” με ιστορία.  “Εδώ ήταν το σημείο από το οποίο δινόταν η μάχη, από εδώ γινόταν ο χειρισμός των πυροβόλων”, λέει ο κ.Χαραλαμπόπουλος καθώς βρισκόμαστε μέσα σε ένα δωμάτιο με κόκκινο φωτισμό. “Πρέπει να πάμε πιο κάτω να δείτε που ζούσε το πλήρωμα”, λέει ο ίδιος και μας οδηγεί στα “ σπλάχνα” του ιστορικού πλοίου. Εκεί, το πρώτο που σκέφτεσαι είναι “ μα πως στην ευχή ζούσαν άνθρωποι εδώ κάτω και μάλιστα, όταν είχε θαλασσοταραχή;”. Οι ανέσεις είναι ανύπαρκτες. Ίσα ίσα που μπορείς να αναπνεύσεις.
Ομως η φύση και ο σκοπός κατασκευής του σκάφους δίνουν την απάντηση. Τούτο το σκάφος, όπως και άλλα ομοίου τύπου (αντιτορπιλικά FLETCHER) ναυπηγήθηκαν μαζικά για έναν και μόνο λόγο: να κερδίζουν τη μάχη στους ωκεανούς. Αυτό εξηγεί το λιτό της κατασκευής τους. “ Purposeful”, όπως λένε οι Αμερικανοί, δηλαδή για έναν και μόνο σκοπό”.
Όμως, δεν είναι στενάχωρος μόνον αυτός ο χώρος. Έτσι είναι και ο χώρος με τους ασυρμάτους, το μηχανοστάσιο, το θεραπευτήριο, ακόμη και η γέφυρα. Όλα ασφυκτικά. Το σκάφος μοιάζει σαν μια ατσάλινη σφαίρα. Για να βρεθείς από την πλώρη στην πρύμνη του σκάφους, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά, πρέπει να κινηθείς σε έναν ανοιχτό διάδρομο χωρίς καμία προφύλαξη από το νερό και τον άνεμο. “Το ζήσανε τα πληρώματα. Μόνο δεμένος ήσουν ασφαλής αν ήθελες να μετακινηθείς με πολλά μποφόρ. Δεν ήθελε πολύ για να βρεθείς στη θάλασσα”, μονολογεί, παρά εξηγεί, ο Αρχιπλοίαρχος κ.Χαραλαμπόπουλος.
 

 
Η τελευταία μας στάση πριν ολοκληρωθεί η ξενάγηση είναι σε έναν χώρο με πάμπολλα αποκόμματα που σε “ μεταφέρουν” στο μαύρο σύγχρονο κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας, τα χρόνια της δικτατορίας. Δημοσιεύματα στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, εφημερίδες και περιοδικά με φωτογραφίες από συνεντεύξεις που έδωσε το πλήρωμα, γιατί τον Μάιο του 1973, το “ Βέλος”, με Κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Νικόλαο Παππά κι ενώ συμμετείχε σε άσκηση του ΝΑΤΟ, κατέφυγε στο Fiumicino της Ιταλίας ως μια εκδήλωση αντίδρασης προς τη χούντα. Μια αίθουσα που σε “ ταξιδεύει” πίσω στον χρόνο. Αυτός είναι και ο λόγος που το 1994, το Α/Τ ΒΕΛΟΣ  χαρακτηρίστηκε Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα (Μ.Α.Α.).
Η επίσκεψη ολοκληρώνεται. Έξω επικρατεί μια ηλιόλουστη μέρα κάτι που βοηθά να αλλάξει η βαριά διάθεση που μας τροφοδότησε το φορτωμένο με ενέργεια άλλων δεκαετιών εσωτερικό του πλοίου.
Κοιτώντας από την πλώρη του “ Βέλους” τόσο τη Θεσσαλονίκη που “ λιάζεται” όσο και τις ουρές που σχηματίζουν μικροί και μεγάλοι, περιμένοντας να επιβιβαστούν στο σκάφος για να “ ταξιδέψουν” στην ιστορία, αντιλαμβάνεσαι πόσο πολύτιμη είναι η εποχή της ειρήνης αλλά και το βαρύ τίμημα που πολλές φορές πρέπει να πληρώσεις γι αυτήν.
Μετά το  Θ/Κ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ» που επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 2017 και παρέμεινε επί δύο μήνες,  άλλος ένα θρύλος βρέχεται τώρα από τα νερά του Θερμαϊκού.
ΑΠΕ-ΜΠΕ