Η αμερικανική ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας Μεταφορών (NTSB) μαζί με την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας FAA συνεχίζουν την έρευνα για τα αίτια της απόσπασης του πλαισίου σφράγισης της (μη ενεργής) θύρας εξόδου έκτακτης ανάγκης στο Boeing 737-9 MAX της Alaskan Airlines, λίγα λεπτά μετά την απογείωσή του από το Πόρτλαντ του Όρεγκον για πτήση προς το Οντάριο της Καλιφόρνιας. Γεγονός που προκάλεσε ταχεία αποσυμπίεση της καμπίνας, ενώ αυτό ανερχόταν, σε ύψος 16.000 περίπου ποδών.
Ταυτόχρονα ολοκληρώνονται οι έλεγχοι σε όλα τα ομοιότυπα αεροπλάνα μετά την οδηγία καθήλωσής τους που εξέδωσε η FAA και αφορά σε 171 από τα 218 737-9 που έχει παραδώσει μέχρι σήμερα η Boeing. Τα 65 από αυτά αφορούν την ίδια την Alaskan, ενώ άλλα 79 την United Airlines. Τα υπόλοιπα από τα 171 έως τα 218 έχουν ξεπεράσει τις 4.000 πτήσεις και είχαν έτσι υποστεί τον σχετικό έλεγχο. Σημειώνεται ότι και η EASA έχει υιοθετήσει την οδηγία της FAA.
Το 737-9 «Ν704AL» της Alaska ήταν ένα καινούργιο αεροπλάνο έχοντας παραδοθεί στην εταιρία μόλις στις 31 Οκτωβρίου 2023. Εντάχθηκε σε υπηρεσία στις 5 Δεκεμβρίου και είχε ολοκληρώσει 134 πτήσεις έως και την ημέρα του περιστατικού.
Να διευκρινίσουμε ότι αυτό που αποσπάστηκε από το αεροπλάνο δεν ήταν ούτε παράθυρο, ούτε θύρα εξόδου ανάγκης, αλλά ένα πλαίσιο σφράγισης μιας «προαιρετικής» τέτοιας θύρας (γνωστής ως MED-Mid-Emergency Exit) που υπάρχει στα 737-9 MAX. Η μέγιστη χωρητικότητα του συγκεκριμένου τύπου είναι 220 επιβάτες σε διαμόρφωση καμπίνας υψηλής πυκνότητας, την οποία επιλέγουν κάποιοι αερομεταφορείς. Για να επιτραπεί μια τέτοια διάταξη, η Boeing έχει ενσωματώσει δυο τέτοιες MED στο μέσον της ατράκτου, λίγο πίσω από χείλος εκφυγής της πτέρυγας. Εάν αυτές είναι ενεργές, τότε η διάταξη καμπίνας μπορεί να φτάσει τα 220 καθίσματα.
Ο αερομεταφορέας όμως έχει την επιλογή να μην ενεργοποιήσει τις MED, οπότε η χωρητικότητα της καμπίνας δεν πρέπει να ξεπερνά τα 189 καθίσματα. Σε μια τέτοια περίπτωση οι MED (με τον εξοπλισμό που έχουν οι έξοδοι έκτακτης ανάγκες, όπως οι «τσουλήθρες») αφαιρούνται για εξοικονόμηση βάρους και στο άνοιγμα τοποθετείται ένα πλαίσιο σφράγισης, που είναι μόνιμα προσαρμοσμένο πάνω στην άτρακτο, δηλαδή δεν λειτουργεί ως έξοδος κινδύνου, αφού δεν μπορεί να ανοιχτεί ούτε από μέσα, ούτε από έξω. Εσωτερικά το πλαίσιο σφράγισης έχει κανονική επένδυση, δεν διακρίνεται από το υπόλοιπο τοίχωμα της καμπίνας, φέρει παράθυρο και μπορεί να φιλοξενήσει κάθισμα δίπλα του.
Αυτή ήταν και η περίπτωση του «Ν704AL» της Alaska, η καμπίνα του οποίου ήταν διαμορφωμένη για 178 επιβάτες.
Το σφραγιστικό πλαίσιο δεν αποτελεί μέρος της δομής του αεροσκάφους. Έτσι η απόσπασή του δεν προκάλεσε δομικές ζημιές, πέραν των τυχόν αστοχιών που ίσως ήταν η αιτία του συμβάντος. Επίσης υπογραμμίζεται ότι η υπόλοιπη υποδομή της θύρας έκτακτης ανάγκης πάνω στην άτρακτο εξακολουθεί να υπάρχει άθικτη, ώστε ανά πάσα στιγμή να μπορεί να τοποθετηθεί λειτουργική θύρα. Το σφραγιστικό πλαίσιο έχει ολισθαίνοντες «οδηγούς» προσαρμογείς (fitting rollers), ώστε να εισέρχεται στο άνοιγμα και στη συνέχεια βιδώνεται με τέσσερα μπουλόνια που δεν επιτρέπουν την κίνηση του πάνω-κάτω.
Το πλαίσιο σφράγισης, ως γνωστόν, ανακτήθηκε από το σημείο πτώσης του και οι μέχρι στιγμής πληροφορίες λένε ότι κάποιοι από τους «οδηγούς» προσαρμογείς του στην υποδομή στερέωσης πάνω στο πλαίσιο της ατράκτου είχαν αστοχήσει και εξετάζεται ο λόγος της αστοχίας αυτής. Δεν γίνεται όμως λόγος για την κατάσταση ή ακόμη και για την ύπαρξη των στερεωτικών μπουλονιών.
Μια ενδιαφέρουσα πληροφορία που δημοσιοποιήθηκε σήμερα από το NTSΒ είναι ότι στο συγκεκριμένο αεροπλάνο, στη διάρκεια πτήσεων τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, είχε υπάρξει προειδοποίηση για αστοχία της αυτόματης διαδικασίας συμπίεσης, αλλά και στις τρεις περιπτώσεις η προειδοποίηση είχε θεωρηθεί λανθασμένη.
Δεν είναι γνωστές οι περαιτέρω ενέργειες που έγιναν μετά τις πτήσεις για να διαπιστωθεί η αιτία της προειδοποίησης, ούτε εάν σχετίζονται άμεσα με την απόσπαση του πλαισίου σφράγισης, το οποίο ίσως παρουσίαζε ήδη πρόβλημα.
Αυτό που έκανε όμως η Alaska Airlines ήταν να μην δρομολογεί τα αεροπλάνα προς Χαβάη, καθώς μια τέτοια προειδοποίηση συμπίεσης που θα εξελίσσονταν σε πραγματικό πρόβλημα θα απαιτούσε άμεση προσγείωση σε αεροδρόμιο.
Το πλαίσιο σφράγισης και η αντίστοιχη υποδομή της θύρας εξόδου ανάγκης κατασκευάζονται από την Spirit Aerosystems, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους υποκατασκευαστές της Boeing. Στην πραγματικότητα κατασκευάζει μεγάλα μέρη της ατράκτου των 737 στις εγκαταστάσεις της στο Κάνσας, από όπου μεταφέρονται σιδηροδρομικά στο Σιάτλ, για τελική συναρμολόγηση στα εργοστάσια της Boeing.
Η Spirit Aerosystems έχει κατηγορηθεί και βρίσκεται υπό εξέταση από την FAA για πολλαπλές παραβάσεις ποιοτικού ελέγχου στην παραγωγή της.
Φαίδων Καραϊωσηφίδης, Αεροναυπηγός, Διερευνητής Αεροπορικών Περιστατικών
(φωτογραφίες NTSB)
Μια πιό τεχνική (εξαιρετική) ανάλυση ακολουθεί:
