Η πρόσφατη ανάπτυξη επιθετικών ελικοπτέρων AH-64 Apache του Αμερικανικού Στρατού στο Ιράκ, εξοπλισμένων με ισραηλινής κατασκευής πυραύλους Spike NLOS (Non-Line Of Sight), σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στις δυνατότητες κρούσης και επιβίωσης αυτών των εμβληματικών ελικοπτέρων. Σύμφωνα με το άρθρο του The War Zone, οι Αμερικανοί έχουν ενσωματώσει αυτό το όπλο για να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες απειλές σε ένα πεδίο μάχης που εξελίσσεται ραγδαία.
Συγκεκριμένα, AH-64 Apache της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας, εμφανίστηκαν στις 5 Μαρτίου 2025 στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Ερμπίλ στο βόρειο Ιράκ. Αυτή ήταν η πρώτη αμερικανική επιχειρησιακή χρήση Spike NLOS σε ζώνη ενεργού σύγκρουσης.
Εδώ λοιπόν, θα εξετάσουμε τη σημασία αυτής της εξέλιξης τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ελλάδα που έχει παραγγείλει τους ίδιους πυραύλους, καθώς και τις τεχνικές και τακτικές πτυχές που καθιστούν τον συνδυασμό του επιθετικού ελικοπτέρού Apache (είτε στην έκδοση ΑΗ-64Α της ΑΣ, είτε την πλέον προηγμένη και ψηφιακή AH-64E) και Spike NLOS, έναν φονικό παράγοντα.
Ο Spike NLOS, που κατασκευάζεται από την ισραηλινή Rafael, προσφέρει εμβέλεια έως και 32 χιλιόμετρα στην αρχική έκδοση, και δυνατότητα πλήγματος στόχων πέρα από τον ορίζοντα, χάρη στο προηγμένο σύστημα καθοδήγησης που περιλαμβάνει ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες και ασύρματη μεταγωγή δεδομένων. Νεότερη έκδοση επιτρέπει πλήγματα σε στόχους που απέχουν ακόμη και 50 χιλιόμετρα.
Η ενσωμάτωση του στα Apache έρχεται ως απάντηση στην ανάγκη για μεγαλύτερη εμβέλεια και ευελιξία από ότι οι σε χρήση πύραυλοι AGM-114 Hellfire και AGM-179 JAGM. Οι Hellfire, αν και αποτελεσματικοί, έχουν εμβέλεια που περιορίζεται στα 8-11 χιλιόμετρα, ενώ οι JAGM καταφέρνουν και φτάνουν τα 16 χιλιόμετρα σε ορισμένες διαμορφώσεις. Οπότε, ο Spike NLOS, επιτρέπει στα Apache να πλήττουν στόχους σε ξηρά και θάλασσα χωρίς να εκτίθενται σε εχθρικά συστήματα αεράμυνας μικρού και μέσου βεληνεκούς. Αυτό αποδείχθηκε σε δοκιμές, όπως μια τον Αύγουστο του 2019 στο Yuma Proving Ground της Αριζόνα, όπου ένα Apache, κρυμμένο πίσω από βουνό ύψους 1.600 ποδιών, κατέστρεψε στόχο που προσομοίαζε το ρωσικό σύστημα Pantsir-S1, παραμένοντας εκτός εμβέλειας του.
Στα 335 εκατ. δολάρια εκτιμάται η απόκτηση Spike NLOS από την Ελλάδα
Η επιτυχία του Spike NLOS δεν περιορίζεται μόνο στην ξηρά. Το 2021, ο Αμερικανικός Στρατός απέδειξε την ικανότητα του να καταστρέφει μικρά σκάφη επιφανείας σε απόσταση 20 μιλίων από την ακτή της Φλόριντα. Στο Ιράκ, τα Apache με Spike NLOS είναι εξοπλισμένα με το σύστημα μεταγωγής δεδομένων, Manned-Unmanned Teaming-Extended (MUMT-X) της L3Harris, το οποίο τους επιτρέπει να συνεργάζονται με μη επανδρωμένα αεροσκάφη όπως το MQ-1C Gray Eagle, βελτιώνοντας την επίγνωση της κατάστασης και την ακρίβεια των πλήγματων.
Η Ελλάδα, αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες του πυραύλου, έχει προχωρήσει στην απόκτησή του, και για τα 19 AH-64A της Αεροπορίας Στρατού, στο πλαίσιο ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού τους, που περιλαμβάνει συνεργασία με την ισραηλινή Elbit Systems. Αυτή η απόφαση ενισχύει την άμυνα μας, διαίτερα στο Αιγαίο, όπου οι γεωγραφικές και επιχειρησιακές προκλήσεις απαιτούν όπλα μεγάλης εμβέλειας και υψηλής ακρίβειας.
Τα ελληνικά AH-64A, αν και πολύ παλαιότερης έκδοσης σε σχέση με τα AH-64E του Αμερικανικού Στρατού, παραμένουν αξιόπιστα επιθετικά ελικόπτερα με αποδεδειγμένη ιστορία σε αποστολές κρούσης και εγγύς υποστήριξης. Ωστόσο, η περιορισμένη εμβέλεια των υπαρχόντων όπλων τους, όπως οι AGM-114A Hellfire, τα καθιστά ευάλωτα σε σύγχρονα συστήματα αεράμυνας, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπως το Αιγαίο, όπου οι αποστάσεις μεταξύ νησιών και της μικρασιατικής ακτής είναι μικρές.
Υπενθυμίζουμε πως τα ΑΗ-64Α θα κληθούν να καταστείλουν -ανάμεσα σε άλλες αποστολές- τις εχθρικές απειλές που προέρχονται από παράκτιες πυροβολαρχίες πυραύλων εναντίον πλοίων (Kara Atmaca), συστήματα πυροβολικού ή ρουκετοβόλα όπως τα T-300 Kasirga, αλλά και εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων, π.χ. Bora.
Έκδοση μεγάλης εμβέλειας του τουρκικού πυραύλου UMTAS, «απάντηση» στα SPIKE NLOS
Με εμβέλεια 32 ή και 50 χιλιομέτρων, ο Spike NLOS θα επιτρέπει στα ελληνικά Apache να πλήττουν στόχους από απόσταση που τα καθιστά απρόσβλητα σε ανίχνευση από συστήματα αεράμυνας μικρού ή μέσου βεληνεκούς. Ακόμη και τα πιο προηγμένα συστήματα μεγαλύτερης εμβέλειας, όπως το S-400, δυσκολεύονται να εντοπίσουν τα AH-64A όταν αυτά πετούν χαμηλά, εκμεταλλευόμενα το ανάγλυφο του εδάφους, ενώ θα διαθέτουν τις αναβαθμίσεις στα ηλεκτρονικά τους, που προτείνονται από την Elbit Systems.
Για παράδειγμα, ένα AH-64A θα μπορούσε να κρυφτεί πίσω από ένα νησί ή λόφο, να χρησιμοποιήσει δεδομένα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή άλλες πλατφόρμες για να εντοπίσει τον στόχο, και στη συνέχεια να εκτοξεύσει έναν Spike NLOS, ο οποίος θα πλοηγηθεί στη μέγιστη απόσταση, μέσω του ασύρματου συνδέσμου δεδομένων. Αυτή η ικανότητα “πέρα από την οπτική επαφή” είναι ιδιαίτερα πολύτιμη στο Αιγαίο, όπου το ανάγλυφο προσφέρει φυσική κάλυψη.
Επιπλέον, ο συνδυασμός με κατευθυνόμενες ρουκέτες APKWS II (Advanced Precision Kill Weapon System), αλλά και τους παλαιότερους Hellfire, δημιουργεί ένα πλήρες οπλοστάσιο για τα ελληνικά Apache. Για κοντινές αποστάσεις ο APKWS II, με τη λέιζερ καθοδήγηση είναι οικονομική και αποτελεσματική λύση εναντίον ελαφρύτερων στόχων ή ομάδων εχθρικών δυνάμεων, ο Hellfire θα προσφέρει σε μέσες αποστάσεις, και ο Spike NLOS θα αποδίδει σε στόχους υψηλής αξίας σε μεγάλη απόσταση.
Ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών AH-64A
Η Elbit Systems, μια από τις κορυφαίες ισραηλινές εταιρείες αμυντικής τεχνολογίας, έχει αναλάβει τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών AH-64A, φέρνοντας τα ελικόπτερα αυτά πιο κοντά στις δυνατότητες των σύγχρονων εκδόσεων, όπως το AH-64D. Αν και τα ελληνικά Apache δεν μπορούν να εξοπλιστούν με όλα τα όπλα και τα συστήματα των AH-64E, οι αναβαθμίσεις της Elbit επικεντρώνονται σε κρίσιμους τομείς όπως τα ηλεκτροοπτικά, όπου τα νέα συστήματα νυχτερινής όρασης και θερμικής απεικόνισης βελτιώνουν την ικανότητα εντοπισμού στόχων σε όλες τις συνθήκες. Ενώ πιστεύεται πως τα ελληνικά ΑΗ-64Α θα έχουν και σύστημα αυτοπροστασίας.
Αυτή που προφανώς θα κάνει η Elbit είναι και η διασύνδεση όπλων, καθώς η ενσωμάτωση του Spike NLOS απαιτεί αναβαθμίσεις στο λογισμικό και το υλικό των ελικοπτέρων. Αυτές οι βελτιώσεις, σε συνδυασμό με την απόκτηση ανταλλακτικών από τη Σαουδική Αραβία, θα διασφαλίσουν πως τα AH-64A θα παραμείνουν επιχειρησιακά για τα επόμενα χρόνια, αποτελώντας βασικό πυλώνα της ελληνικής άμυνας.
