Με το που ξεκίνησε η διαδικασία αποχώρησης των Συμμαχικών -υπό την ηγεσία των ΗΠΑ- δυνάμεων από το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν πέτυχαν μέσα σε λίγες εβδομάδες, να καταλάβουν σχεδόν ολόκληρη τη χώρα. Σήμερα έγινε γνωστό πως ο πρόεδρος Ασράφ Γκανί εγκατέλειψε την εξουσία και κατόπιν οι Ταλιμπάν σχημάτισαν προσωρινή κυβέρνηση. Γιατί όμως οι Ταλιμπάν σάρωσαν και νίκησαν κατά κράτος τις Αφγανικές Ένοπλες Δυνάμεις;
Οι Ταλιμπάν εκτιμάται ότι διαθέτουν περί τους 75.000 μαχητές στις τάξεις τους, οι οποίοι είναι ως επί το πλείστον εξοπλισμένοι με ελαφρύ οπλισμό, ενώ μέχρι πρότινος, ο βαρύς εξοπλισμός που διέθεταν, ήταν κυρίως σοβιετικής προέλευσης. Οι αριθμοί τους ήδη αυξάνονται κατά πολύ, μέσω τις υποχρεωτικής στρατολόγησης ανδρών στις περιοχές που καταλαμβάνουν. Όσον αφορά τον οπλισμό τους, αυτός άρχισε να ενισχύεται το τελευταίο διάστημα, καθότι οι προελαύνοντες Ταλιμπάν, βρέθηκαν απέναντι από μεγάλες μονάδες των Αφγανικών ΕΔ, που παρέδωσαν αμαχητί (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) τον ελαφρύ και βαρύ εξοπλισμό τους, κυρίως δυτικής και δει αμερικανικής προελεύσεως.
Από την άλλη, οι Αφγανικές Ένοπλες Δυνάμεις (Στρατός και Αεροπορία – Ναυτικό δεν υπάρχει), διαθέτουν (στα χαρτιά) περί τους 300.000 προσωπικό. Ο πραγματικός αριθμός στην πραγματικότητα, δεν ξεπερνά τις 170.000 ή και λιγότεροι. Ο Αφγανικός Εθνικός Στρατός διαθέτει λιγότερα από 50 άρματα μάχης T-55 και T-62, αλλά διαθέτει περί τις 8.500 Humvee και 600 M1117. Την εκπαίδευσή τους είχαν αναλάβει οι Αμερικανοί και λοιποί σύμμαχοι. Σε γενικές γραμμές, ο Στρατός του Αφγανιστάν δεν διαθέτει ιδιαίτερα σύγχρονα μέσα, ωστόσο, οι Ταλιμπάν που ήταν οι αντίπαλοί τους, δενμ διέθεταν επίσης με τη σειρά τους αξιόλογο ή περισσότερο ή πιο σύγχρονο εξοπλισμό.
Η Πολεμική Αεροπορία της χώρας διαθέτει περί τα 240 αεροσκάφη και εξ αυτών, 10 είναι Cessna 208 Caravan και 19 Super Tucano, με δυνατότητες προσβολής στόχων στο έδαφος. Οι Ταλιμπάν φυσικά δε διέθεταν εναέρια μέσα.
Παρόλο που το ισοζύγιο ισχύος ευνοεί ξεκάθαρα τις Αφγανικές ΕΔ, αυτές ηττήθηκαν κατά κράτος και στην πλειοψηφία τους, παραδόθηκαν αμαχητί. Αν και έχουν λάβει σχετικά μεγάλες ποσότητες οπλισμού, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια (περί τα $83 δισ. σε 20 χρόνια) και παρόλο που εκπαιδεύτηκαν από Αμερικανούς, η απόδοσή τους ήταν εξαιρετικά περιορισμένη ως ανύπαρκτη. Είναι γνωστό εξάλλου πως πολλοί Αφγανοί στρατιώτες λιποτακτούσαν τακτικά, ενώ δεν ανταποκρίνονταν ικανοποιητικά στην εκπαίδευση που λάμβαναν.
Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό έγινε γνωστό το 2019, όταν ο Αμερικανικός Στρατός αναγκάστηκε να διακόψει οριστικά εκπαιδευτικό πρόγραμμα για Αφγανούς πιλότους εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού λιποταξιών. Το πρόβλημα με τις λιποταξίες προσωπικού που εκπαιδεύται κατά καιρούς στις ΗΠΑ, είχε εξελιχθεί σε μόνιμο πρόβλημα με πολλούς από αυτούς να δηλώνουν στη μεταναστευτική υπηρεσία (ICE) πως οι ίδιοι ή οι οικογένειές τους κινδυνεύουν από τους Ταλιμπάν με αποτέλεσμα να μη θέλουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Εν μέρει είχαν δίκιο, διότι οι πιλότοι ήταν πρωταρχικοί στόχοι των Ταλιμπάν, που συχνά τους δολοφονούσαν.
Η αφγανική κυβέρνηση και οι Ένοπλες Δυνάμεις, απέτυχαν επίσης στον ανεφοδιασμό των μονάδων που μάχονταν τους Ταλιμπάν, δεν παρείχαν αεροπορική υποστήριξη και αυτές παραδόθηκαν σωρηδόν, όταν ξέμειναν από πυρομαχικά και προμήθειες, ή όταν έλαβαν διαβεβαιώσεις ότι δε θα πειραχτούν από τους Ταλιμπάν, αρκεί να παραδοθούν και να αφήσουν πίσω τον οπλισμό τους. Αυτές οι υποσχέσεις δεν τηρήθηκαν πάντα.
Όπως επισημαίνει η WSJ, ο Αφγανικός Στρατός που πολεμούσε στο πλευρό των αμερικανικών στρατευμάτων διαμορφώθηκε για να ταιριάζει στον τρόπο λειτουργίας των Αμερικανικών ΕΔ. Ο Αμερικανικός Στρατός, ο πιο προηγμένος στον κόσμο, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον συνδυασμό χερσαίων επιχειρήσεων με αεροπορική υποστήριξη, χρησιμοποιώντας αεροσκάφη για τον ανεφοδιασμό φυλακίων, χτυπήματα στόχων, μεταφορά τραυματιών και επιχειρήσεις αναγνώρισης και συλλογής πληροφοριών.
Μετά την απόφαση αποχώρησης του προέδρου Μπάιντεν, οι ΗΠΑ απέσυραν την αεροπορική τους υποστήριξη, τις υπηρεσίες και τα μέσα συγκέντρωσης πληροφοριών και τους ιδιώτες εργολάβους που συντηρούσαν αεροσκάφη και ελικόπτερα του Αφγανιστάν. Αυτό σήμαινε ότι ο Αφγανικός Στρατός απλά δεν μπορούσε να επιχειρήσει πια.
Επιπλέον, η διαφθορά, η αναξιοκρατία και η έλλειψη φροντίδας και μέριμνας προς το προσωπικό, έκανε πολλούς να μην έχουν το σθένος να πολεμήσουν. Αν σε αυτή την κατάσταση προσμετρηθεί η ψυχολογική πίεση ενός αβέβαιου μέλλοντος, το αποτέλεσμα ήταν μάλλον προδιαγεγραμμένο.
Όπως προαναφέραμε, η απουσία πλέον της αμερικανικής εξ αέρος υποστήριξης και παροχής πληροφοριών, ήταν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των Αφγανικών ΕΔ.
Η κατάσταση στο Αφγανιστάν είναι δραματική και αναμένεται να χειροτερεύσει ακόμη περισσότερο. Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη σαρία, προσπαθώντας να δημιουργήσουν το λεγόμενο “γνήσιο ισλαμικό κράτος”, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη. Το Αφγανιστάν επιστρέφει στο Μεσαίωνα.
