Το Messerschmitt Me 323 “Gigant” αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά αεροσκάφη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω των διαστάσεών του και της ικανότητάς του να μεταφέρει τεράστια, για την εποχή, φορτία.
Η ιστορία του ξεκινά με τον προκάτοχό του, το Me 321, ένα γιγάντιο ανεμόπτερο, που σχεδιάστηκε για να ρυμουλκείται από άλλα αεροσκάφη. Η ανάγκη όμως για μια πιο αυτόνομη λύση μεγάλου μεταγωγικού, το οποίο θα εξυπηρετούσε τα γερμανικά σχέδια είτε για εισβολή στη Βρετανία είτε για την εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης, οδήγησε στην ανάπτυξη του Me 323 το 1941, το οποίο ήταν ουσιαστικά μια εξελιγμένη έκδοση του Me 321, με κινητήρες.
Το “Gigant” είχε εντυπωσιακό μέγεθος, με το μήκος να φθάνει τα 28,2 μέτρα, άνοιγμα πτερύγων 55 μέτρα και ύψος περίπου 10,2 μέτρα, οπότε ήταν το μεγαλύτερο μεταγωγικό αεροσκάφος της εποχής. Η καμπίνα του 11 μέτρων, με εμπρόσθια φόρτωση από μεγάλη δίφυλλη θύρα στο ρύγχος (δίνοντας του και το χαρακτηριστικό σχήμα του) είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει μέχρι και 12 τόνους υλικών ή 130 στρατιώτες. Η φόρτωση είχε ευελιξία καθώς μπορούσε να σηκώσει ελαφρά άρματα μάχης και οχήματα, όπως τα Panzer II ή τις μοτοσικλέτες Zündapp KS 750. Το μέγιστο βάρος απογείωσης έφθανε τους 43 τόνους ενώ η εμβέλεια του περιοριζόταν σε κάπου 1.000 χιλιόμετρα.
Η πρώτη πτήση έγινε τον Ιανουάριο του 1942 και η έναρξη της επιχειρησιακής του δράσης ακολούθησε το Νοέμβριο του 1942 στο θέατρο της Βόρειας Αφρικής. Το αεροσκάφος εξοπλίστηκε αρχικά με 4 και μετά με έξι κινητήρες Gnome-Rhône 14N των 1.180 ίππων, που ήταν γαλλικοί. Ο λόγος που επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι ήταν ότι η παραγωγή τους γινόταν σε εγκαταστάσεις στην κατεχόμενη Γαλλία, χωρίς να απασχολείται η κύρια γερμανική παραγωγή, που απέδιδε για τα τα καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά της Luftwaffe. Αργότερα, κάποια αεροσκάφη εφοδιάστηκαν με τους γερμανικούς κινητήρες Bramo 323R-2.
Η ταχύτητα πλεύσης ήταν χαμηλή, κάπου στα 219 km/h, αλλά η δυνατότητά του να απογειώνεται και να προσγειώνεται σε μη προετοιμασμένους διαδρόμους, χάρη στο σύστημα προσγείωσης με συνολικά 10 τροχούς (2+3 σε κάθε πλευρά της ατράκτου), ήταν σημαντικό πλεονέκτημα. Για την απογείωση χρησιμοποιούνταν και ρουκέτες επιτάχυνσης κάτω από τις πτέρυγες.
Το Me 323 με το επταμελές του πλήρωμα ήταν εξαιρετικά ευάλωτο στις επιθέσεις των συμμαχικών αεροσκαφών. Ήταν εξοπλισμένο με έως 6 πολυβόλα MG 15 και MG 131 σε διάφορα σημεία της ατράκτου και των πτερύγων, ωστόσο, η αμυντική του δυνατότητα δεν μπορούσε να το προστατεύσει καθώς είχε ελάχιστη ικανότητα ελιγμών, ήταν αργό, ενώ η όλη κατασκευή για λόγους απλότητας και χαμηλού κόστους, έκανε μεγάλη χρήση ξύλου και υφάσματος.
Το “Gigant” χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην εκστρατεία της Βόρειας Αφρικής, όπου οι Γερμανοί προσπαθούσαν να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους. Η αεροπορική μεταφορά προμηθειών και ενισχύσεων ήταν ζωτικής σημασίας, καθώς οι θαλάσσιες οδοί ήταν όλο και πιο ανασφαλείς λόγω της κυριαρχίας των συμμαχικών ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων στη Μεσόγειο. Το αεροσκάφος χρησιμοποιήθηκε επίσης για την ενίσχυση των γερμανικών δυνάμεων στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, όπως και στο Ανατολικό Μέτωπο.
Οι πιλότοι του Me 323 αντιμετώπιζαν συνεχώς την απειλή των Spitfire, Hurricane, και αργότερα των P-47 Thunderbolt και P-51 Mustang, που κυριαρχούσαν στον ουρανό της Μεσογείου.
Η πιο μαζική απώλεια Me 323 σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης της Τυνησίας. Στις 22 Απριλίου 1943, κοντά στο ακρωτήριο Cape Bon, μια ομάδα από 27 μεταγωγικά, που μετέφεραν βαρέλια καυσίμων και συνοδεύονταν από μαχητικά, δέχτηκε επίθεση από Μοίρες της Πτέρυγας Νο.7 της Νοτιοφρικανικής Αεροπορίας, που πετούσαν Spitfire και P-40 Kittyhawk. Η επίθεση οδήγησε στην κατάρριψη 16 Me 323.
Η χρήση του Me 323 συνέχισε σε μικρότερη κλίμακα σε άλλα μέτωπα, όπως στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, αλλά η συνεχής απειλή από τα συμμαχικά μαχητικά, οδήγησε στην σταδιακή εγκατάλειψη της χρήσης του.
Η παραγωγή του Me 323 δεν ήταν ποτέ άλλωστε σε μεγάλη κλίμακα λόγω των περιορισμένων πόρων και των συνεχών βομβαρδισμών των γερμανικών εργοστασίων από τους Συμμάχους. Συνολικά, παράχθηκαν περίπου 200 αεροσκάφη σε διάφορες παραλλαγές, με τα τελευταία να ολοκληρώνονται το 1944.
Παρά τις απώλειες και τις δυσκολίες στη χρήση του, το Me 323 “Gigant” θα παραμείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο τολμηρά και φιλόδοξα σχέδια της Luftwaffe, με αξιοσημείωτες ικανότητες μεταφοράς φορτίου.
