Οξύτατη αίσθηση προκάλεσε η προ ημερών είδηση ότι ματαιώθηκε η προμήθεια των μαχητικών Su-35 από τρεις χώρες (Αλγερία, Ινδονησία, Αίγυπτο), ήδη χρήστες ρωσικών τύπων μαχητικών αεροσκαφών τρέχουσας παραγωγής, εν μέρει μάλιστα προηγουμένων παραλλαγών της οικογενείας Su-27 (Flanker, κατά τη ΝΑΤΟϊκή ονοματολογία).
Το ρωσικό μαχητικό Su-35 είναι, μεταξύ τύπων ευρισκομένων σε παραγωγή ή υπηρεσία παγκοσμίως, το κατά πάσα πιθανότητα ανώτερο σε κινηματικές επιδόσεις, μετά ασφαλώς το F-22 και πιθανότατα και το Typhoon.
TASS: Η Ρωσία είναι έτοιμη για συνομιλίες με την Τουρκία για τα μαχητικά Su-35, Su-57
Ως εκ τούτου, και συνεκτιμωμένων α) των κατά παράδοσιν αρετών της οικογενείας μαχητικών Flanker (φορτίο, εμβέλεια) και β) του ραντάρ μεγάλης εμβελείας, φαίνεται ιδεώδης αγορά για χώρες που ευρίσκονται σε εύφλεκτες περιοχές, διαθέτουν πόρους για κτήση και συντήρηση high-end μαχητικών και δεν έχουν πλήρη πρόσβαση στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ, ή δεν θεωρούν τις ΗΠΑ αξιόπιστο προμηθευτή. Ακόμη ιδεωδέστερη παρίσταται η επιλογή του τύπου αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι πρόκειται για χώρες που επιφυλάσσονται του δικαιώματός τους να μη συμμορφώνονται με τα κελεύσματα της Δύσεως, από την οποία και έχουν μερικώς αυτονομημένη ατζέντα στα περιφερειακά ζητήματα στα οποία εμπλέκονται. Εξάλλου, ως ήδη χρήστες του ρωσικού τεχνολογικού προτύπου, δεν αναμένεται βάσιμα να συναντήσουν δυσχέρειες εκπαίδευσης, τεχνικής υποστήριξης ή εφοδιαστικής αλυσίδας, πέραν των αναμενόμενων για κατασκευές που απαιτούν εργοστασιακή συντήρηση συχνότερα από τις δυτικές.
Στο διεθνή τύπο, η στάση των τριών κρατών εκτιμήθηκε ως συμμόρφωση προς τα κελεύσματα των ΗΠΑ, υπό την απειλή κυρώσεων βάσει του νόμου CAATSA. Ειδικά για την Αλγερία, διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι υπαναχώρησε από την πώληση επειδή δεν στάθηκε δυνατός – σε αντίθεση ίσως με προηγηθείσες διαβεβαιώσεις της Ρωσίας – ο εξοπλισμός του αεροσκάφους με ραντάρ AESA.
Όπως όμως σημείωνε το Ptisidiastima.com στο σχετικό άρθρο του, οι εξαγωγές του τύπου καταρρέουν λόγω αδυναμίας προμηθείας ξένων απαρτίων και υποσυστημάτων. Η διαπίστωση αυτή υπογραμμίζει εκ νέου – ανεδείχθη πρόσφατα άλλωστε και με αφορμή τους κινητήρες του τουρκικού ελικοπτέρου Τ129 – τι μεγέθους φενάκη είναι η αμυντική αυτάρκεια. Εδώ με πολύ οδυνηρότερο τρόπο, διότι πλήττεται μια πρώην υπερδύναμη!
Τριπλό χτύπημα: Αίγυπτος, Αλγερία και Ινδονησία εγκαταλείπουν το ρωσικό Su-35
Το αποφασιστικό σημείο υστέρησης της ρωσικής βιομηχανίας είναι εν προκειμένω οι ηλεκτροοπτικοί αισθητήρες νυχτερινής όρασης υπερύθρου φάσματος, σε εφαρμογές πλοήγησης και σκόπευσης όπλων, γνωστότεροι ως FLIR σε αεροπορικές και thermal sights σε χερσαίες εφαρμογές. Για το λόγο αυτό, τα εξαγωγικά μοντέλα των ρωσικών μαχητικών Su-30 (όχι οι «σπαρτιάτικες» υποπαραλλαγές από τη γραμμή παραγωγής της Sukhoi στο Komsomolsk-on-Amur της Σιβηρίας, που τροφοδοτούν Κίνα, Βιετνάμ, Βενεζουέλα και Ουγκάντα, όσο οι – διακρινόμενες από τα canards, τα ακροφύσια κατευθυνόμενης ώσεως και τα θηριώδη PESA radar – high-end υποπαραλλαγές της γραμμής του Irkutsk της Σιβηρίας, που τροφοδοτούν Ινδία, Μαλαισία και Αλγερία) εφοδιάζονται με αλλοδαπής προέλευσης τέτοια μέσα. Ειδικότερα:
Τα ινδικά Su-30 MKI φέρουν ατρακτίδιο Litening κατάδειξης στόχων με λέιζερ, ημέρας/νυκτός, με FLIR, της ισραηλινής Rafael, η εικόνα του οποίου προβάλλεται σε head-up-display τύπου SU 967 HUD της επίσης ισραηλινής ElOp. Το αεροσκάφος φέρει, περαιτέρω, ινδικής προέλευσης RWR (Radar Warning Receiver) τύπου Tranquil (Tarang Mk. 2) αντί του ρωσικού L-150-20 Pastel, και ισραηλινό ατρακτίδιο παρεμβολών EL/L-8222 της Elta.
Η Μαλαισία, ως ομοσπονδία μουσουλμανικών σουλτανάτων, δεν θα δεχόταν βέβαια ισραηλινής προέλευσης στοιχεία εξοπλισμού στα δικά της. Kατά τα λοιπά όμοια με τα ινδικά, Su-30 MKM, οπότε χρησιμοποιεί α) σύστημα νυχτερινής όρασης NAVFLIR της γαλλικής Thales ως βοήθημα ναυτιλίας και β) ατρακτίδιο Damocles κατάδειξης στόχων με λέιζερ, ημέρας/νυκτός, με FLIR, επίσης της Thales, η απεικόνιση των οποίων προβάλλεται σε head-up display τύπου HUD3022 της Thales. Η εταιρία εφοδιάζει τα ινδικά αεροσκάφη και με δικό της IFF, ενώ για RWR έχει επιλεγεί το ρωσικό L-150-20 Pastel. Ενώ η παγκοσμίου κλάσεως, ασύλληπτης πληρότητας σκευή αυτοπροστασίας συμπληρώνεται από σύστημα ανίχνευσης προσεγγίζοντος βλήματος στο υπεριώδες φάσμα τύπου MAW-300 της νοτιοαφρικανικής South African SAAB Avitronics, σύστημα προειδοποίησης κατάδειξης από ακτινοβολία λέιζερ LWS-310 της ιδίας κατασκευάστριας και ρωσικούς παρεμβολείς SAP-518 & SAP-14.
Η Αλγερία εφοδιάζει μεν τα δικά της Su-30MKI(A) με ρωσικό L-150-20 Pastel RWR. Χωρίς να είναι πολλά άλλα πράγματα γνωστά για την ακριβή σύνθεση του εξοπλισμού αυτής της παροιμιωδώς μυστικοπαθούς αεροπορικής δύναμης, η οποία λειτουργεί με βάση την παραδοχή της Αλγερίας – ως τελευταίας εκπροσώπου του παναραβικού εθνικισμού – ότι ενδέχεται αύριο να κληθεί να πολεμήσει με τη αεροπορία του Ισραήλ. Θρυλείται ότι αρχικά θα ήταν εξοπλισμένα με το «ινδικό» πακέτο, αφού η παραγγελία αφορούσε το -ΜΚΙ, μέχρι που ο πελάτης σε όψιμο στάδιο «διαπίστωσε» ότι θα εξαρτάται από τον «σιωνιστικό εχθρό», με αποτέλεσμα να απειληθεί η ματαίωση της παραγγελίας εν μέσω αιτιάσεων του κλίματος «ο όφις μας ηπάτησε». Τελικώς λέγεται ότι πήραν HUD της Thales, και πιθανώς και ατρακτίδια.
Έχει πάντως διαρρεύσει η ύπαρξη αναγνωριστικής υποπαραλλαγής του εμβληματικού ρωσικού υπερμαχητικού σε αλγερινή υπηρεσία, με χαρακτηρισμό Su-30 MKR και με γαλλικό εξοπλισμό αναγνώρισης! Όλα τα παραπάνω συμβαδίζουν με την εριστική αυτοπεποίθηση που επιδεικνύει η πλούσια σε φυσικό αέριο χώρα στις βορειοαφρικανικές υποθέσεις: Αντιπαρατίθεται στρατιωτικώς ευθέως με το Μαρόκο δια της ενίσχυσης του μετώπου Polisario στη Δυτική Σαχάρα (ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 η Αλγερία παραχωρούσε στους αντάρτες αντιαεροπορικά συστήματα SA-6 “Kub” & SA-8 “OSA”, που κατέρριψαν πλήθος μαροκινών F-5A/E και Mirage F1C), και είχε αποφασίσει εισβολή στη Λιβύη το 2020, αν ο στρατάρχης Χαφτάρ προήλαυνε προς την Τρίπολη, έδρα της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας που στήριζε η Αλγερία (και η Τουρκία).
Η Ρωσία, αντιλαμβανόμενη σε όψιμο χρόνο τις αρετές των high-end εξαγωγικών μοντέλων της γραμμής παραγωγής της Sukhoi στο Ιrkutsk, υιοθέτησε τον τύπο ως Su-30 SM για την Αεροπορία και το Ναυτικό της (από χερσαίες βάσεις στα «ναυτικά οχυρά» Καλίνινγκραντ και Σεβαστούπολης), ενώ ακολούθησε σύντομα και το εύπορο Καζακστάν, προέκταση της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία και έδρα του Κοσμοδρομίου του Μπαϊκονούρ. Η Ρωσία βέβαια δεν επρόκειτο να στηριχθεί σε ξένα μέσα, και αντικατέστησε το HUD της Thales με το ρωσικό IKSh-1M. Για ατρακτίδιο κατάδειξης/σκόπευσης ημέρας/νυκτός δεν ακούστηκε τίποτε …
Το Su-35, αντίστοιχα, φέρει σε ρωσική υπηρεσία συνδυασμένο σύστημα IRST/TV/FLIR τύπου OLS-35, σε θόλο έμπροσθεν του πιλοτηρίου. Κατά τους ισχυρισμούς του κατασκευαστή, πρόκειται για διάταξη που ενσωματώνει κάμερες τόσο τηλεοπτική οπτικού φάσματος όσο και υπέρυθρης απεικόνισης, αποστασιόμετρο λέιζερ και καταδείκτη λέιζερ. Αναφέρεται ότι εναέριος στόχος μεγέθους Su-30 ανιχνεύεται από 90 χλμ σε ουραία προσέγγιση και από 35 χλμ σε κατά μέτωπο προσέγγιση. Οι τιμές αφορούν προφανώς την τηλεοπτική κάμερα και μόνον, κρίνοντας τόσο από το μικρό μέγεθος της διάταξης όσο και από τη γενικότερη ρωσική προϊστορία στα απεικονιστικά συστήματα υπερύθρου φάσματος. Επίσης από τα διεθνή συγκριτικά δεδομένα για τηλεοπτικές κάμερες (π.χ. Northrop AN/AXX-1 TCS στο όψιμο F-14A Tomcat και στα F-14B &-D, με ακτίνα εντοπισμού 10 μίλια για μικρά μαχητικά και 90 μίλια για βομβαρδιστικά). Κατ’ άλλη ρωσική πηγή, συνήθως αισιόδοξη, οι ίδιες ως άνω τιμές ακτίνας ανίχνευσης αφορούν το IRST, που φυσικά δεν είναι απεικονιστικό μέσο, και είναι εύλογες. Για το FLIR οι ρωσικές πηγές τηρούν αιδήμονα σιωπή.
Πάντως, αν το OLS-35 επιτελούσε όλες αυτές τις λειτουργίες, διερωτάται κάποιος γιατί άραγε οι εξαγωγικοί πελάτες θα αποζητούσαν τα δυτικά οπτικά συστήματα υπερύθρων σε ατρακτίδια σκόπευσης, που πλέον δεν παρέχονται στη Sukhoi λόγω κυρώσεων, και θα ματαίωναν τη προμήθεια για το λόγο αυτό. Σημειωτέον ότι σε όλους τους άλλους κρίσιμους αισθητήρες και συστήματα αυτοπροστασίας (ραντάρ, RWR, παρεμβολείς) η ρωσική βιομηχανία διατηρεί ένα αρκούντως υψηλό επίπεδο, και η μη διαθεσιμότητα αντιστοίχων δυτικών συστημάτων δεν θα αποτελούσε ανασταλτικό παράγοντα στην προμήθεια αεροσκαφών τόσο υψηλών κινηματικών επιδόσεων, ούτε άλλωστε εξαγωγικοί πελάτες έχουν ζητήσει π.χ. ενσωμάτωση δυτικών ραντάρ στα Su-30/35 τους.
Το πλέον συγκλονιστικό είναι ότι, κατά ρωσικές έγκριτες πηγές, ακόμη και στο κορυφαίο αεροσκάφος κρούσεως Su-34, το ενσωματωμένο στο αεροσκάφος και ανασυρόμενο ηλεκτροοπτικό συγκρότημα Platan, με ενσωματωμένο καταδείκτη λέιζερ για κατευθυνόμενα όπλα, έχει, πέραν της τηλεοπτικής κάμερας, διάταξη LLLTV αντί FLIR για νυκτερινή σκόπευση, με ό,τι περιορισμούς αυτό συνεπάγεται σε ακτίνα πρόσκτησης στόχων, και ιδίως όταν το φυσικό φως (αστρικό, σελήνης κ.λπ.) είναι πολύ χαμηλό.
Τα παραπάνω επιτρέπουν να υποτεθεί βάσιμα ότι η χρόνια υστέρηση, αρχικώς της ΕΣΣΔ και έπειτα της Ρωσίας, στα ηλεκτροοπτικά υπερύθρου φάσματος διαιωνίζεται. Πράγματι, η ΕΣΣΔ υπήρξε από τις πρώτες χώρες, ελάχιστα μετά τις ΗΠΑ, που ανέπτυξαν ηλεκτροοπτικώς καθοδηγούμενα κατευθυνόμενα όπλα αέρος – εδάφους, με τηλεοπτικούς αισθητήρες απεικόνισης στο ορατό φάσμα: Ο πύραυλος Kh-25 (AS-10, διαθέσιμος και με ημιενεργό καθοδήγηση λέιζερ, αντίστοιχος του AGM-65A/B Maverick), ο πύραυλος Kh-29 (AS-14, διαθέσιμος και με ημιενεργό καθοδήγηση λέιζερ, αντίστοιχος του Martel) και μια κατευθυνόμενη βόμβα παρόμοια με την αμερικανική GBU-8B/B HoBoS (γνωστή από την ΠΑ) ευρίσκοντο σε υπηρεσία από τα τέλη της δεκαετίας του ’70.
Εξάλλου, πλήρη συγκροτήματα ηλεκτροοπτικών αισθητήρων επί του αεροσκάφους έφεραν οι κορυφαίοι τύποι μαχητικών κρούσεως της ΕΣΣΔ την ίδια εποχή (Su-24M, MiG-27, Su-17M4). Όμως το οπτικό συγκρότημα αισθητήρων Kaira-27 του «έσχατου μονοθέσιου» MiG-27K (“Flogger J2”), με αποστασιόμετρο λέιζερ, ερευνητή σεσημασμένων με λέιζερ στόχων, συσκευή σήμανσης λέιζερ και οπτική κάμερα, μεταφορά του αντίστοιχου Kaira-24 του Su-24M, λειτουργούσε μόνο στο ορατό φάσμα και όχι στο υπέρυθρο.
Ουσιαστικά, το σύνολο των μαχητικών κρούσεως της ΕΣΣΔ στερείτο της ικανότητος νυχτερινής κρούσεως ακριβείας. To Su-24M διέθετε, ασφαλώς, ένα ικανό ραντάρ χαρτογράφησης Orion-A, αλλά ένα ραντάρ ποτέ δεν δίνει «φωτογραφική εικόνα» για νυκτερινό βομβαρδισμό ακριβείας, εκτός αν είναι βέβαια της κλάσεως των Westinghouse AN/APQ-164 (Rockwell B-1B), Hughes AN/APG-70 (F-15E Strike Eagle), Norden AN/APG-76 (F-4E Kurnass 2000) ή Νorden AN/APQ-173 (Grumman A-6F/G). Ακόμη και οι σημερινές εν υπηρεσία με τη ρωσική Αεροπορία αναβαθμίσεις Su-24 SVP-24 & Su-24M2 δεν διαθέτουν νυχτερινά οπτικά μέσα!
Και η πορεία της Δύσεως βέβαια προς τη σημερινή απόλυτη επάρκεια αεροπορικών οπτικών νυκτός μεγάλης ακτίνας και διακριτικής ικανότητος δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Πάντως, ήδη στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ήταν επιχειρησιακό το συγκρότημα FLIR / καταδείκτη λέιζερ για χρήση προεχόντως από χαμηλά ύψη στα Grumman A-6E Intruder (ένας βιομηχανικός θρίαμβος, αφού με την πανάκριβη, περίπλοκη αλλά ζηλευτά μικρού μεγέθους διάταξη εφοδιάστηκε το σύνολο των αεροσκαφών του τύπου σε υπηρεσία με το Ναυτικό και τους Πεζοναύτες, ήτοι 300-350 αεροσκάφη! Επίσης το ατρακτίδιο AN/AVQ-26 Pave Tack της Ford Aerospace για την USAF, με παραγωγή 150 τεμαχίων, εκ των οποίων 49 για τα περίπου 100 F-111F της επίλεκτης 48th TFW στην Αγγλία και τα λοιπά για τα 180 F-4E & RF-4C αναβαθμισμένα για την αποστολή κρούσεως ακριβείας με το ολοκληρωμένο σύστημα ναυτιλίας/επίθεσης ΑΝ/ΑRN-101 (τα τελευταία αμιγώς σε ρόλο pathfinder / designator).
To επόμενο άλμα, το “FLIR ναυτιλίας και σκόπευσης για κάθε μαχητικό“, στη μορφή του εμβληματικού LANTIRN της Martin Marietta, άργησε πολύ: Μόλις το 1991 τέθηκε σε υπηρεσία, χωρίς να προλάβει τον Ψυχρό Πόλεμο. Και φυσικά δεν ήταν όλα ρόδινα: Παρά τις ασύλληπτες δυνατότητες (ένα ατρακτίδιο με FLIR ναυτιλίας και terrain-following radar, ένα ατρακτίδιο σκόπευσης με FLIR πρόσκτησης στόχου και καταδείκτη λέιζερ, συν η ανεπανάληπτη δυνατότητα πρόσκτησης έξι διακριτών στόχων εδάφους στο υπέρυθρο φάσμα και «ανάθεσης» εκάστου σε έναν από τους έξι φερομένους AGM-65D IIR Maverick, για σάρωση εχθρικών τ/θ σχηματισμών σε ένα και μόνον νυκτερινό πέρασμα), οι χειριστές διαμαρτύρονταν. Συγκεκριμένα ότι το σύστημα δεν είχε την ακτίνα και τη διακριτική ικανότητα του παλαιότερου Pave Tack (που όμως είχε μήκος και βάρος επιβατικού αυτοκινήτου…).
Αντίστοιχα, με την είσοδο σε αμερικανική υπηρεσία των πρώτων εκδόσεων του ισραηλινού ατρακτιδίου σκόπευσης με FLIR Litening της Rafael, οι χειριστές παραπονούντο ότι στο μεν ορατό φάσμα ήταν ασύγκριτα ανώτερο του LANTIRN, αλλά στο υπέρυθρο αισθητά υποδεέστερο (οι εκρήξεις άφηναν λευκή οθόνη για πάρα πολύ, κρίσιμο χρόνο). Και βέβαια, το άλμα στην ασφαλή κατάδειξη μεγάλης εμβελείας από ύψη 30.000 – 40.000 ποδών ήρθε με το Sniper XR. Σήμερα πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό τακτικών μαχητικών της USAF φέρει ατρακτίδια στόχευσης/κατάδειξης με FLIR, και επομένως έχει ικανότητα κρούσεως ακριβείας όλο το 24ωρο.
Είναι αναγκαίο να σημειωθεί εδώ ότι τα συζητούμενα συστήματα απαιτούν α) χημική βιομηχανία αιχμής και β) εξαιρετικά προηγμένο λογισμικό επεξεργασίας εικόνας, και δεν έχουν την παραμικρή σχέση με πρωτόγονα συστήματα έρευνας και ιχνηλάτησης εναερίων στόχων (IRST) βάσει του υπερύθρου ίχνους των, τα οποία είναι μη απεικονιστικές διατάξεις και εμφανίστηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 σε αμερικανικά αναχαιτιστικά (F-102A, F-106A, F-4B/C/D) και από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 σε σοβιετικά (MiG-23). Είναι άλλο πράγμα να εντοπίζει -και όχι να απεικονίζει- ένας αισθητήρας ένα αεροσκάφος μόνο του μέσα στο δροσερό αέρα, και άλλο να απεικονίζει με φωτογραφική ακρίβεια σε πραγματικό χρόνο άρματα, πυροβόλα και ανθρώπους νύχτα στην οθόνη ή στο HUD ενός μαχητικού, που πετά σε ύψος 30.000 – 40.000 ποδών με διακριτική ικανότητα αρκετή για την κατεύθυνση όπλου χωρίς παράπλευρες απώλειες!
Ερωτήματα δημιουργεί η πρόθεση του Αμερικανικού Ναυτικού να αντικαταστήσει πρόωρα τα ATFLIR στα F-18
H υστέρηση της ΕΣΣΔ στα οπτικά υπερύθρου φάσματος τεκμηριώνεται ευχερώς και από αντίστοιχα ευρήματα στην εξέλιξη των τεθωρακισμένων δυνάμεων της. Η χώρα υπήρξε μεταπολεμικώς ο απόλυτος πρωτοπόρος στο νυκτερινό αρματικό αγώνα χάρη σε μια εξαιρετικά επώδυνη εμπειρία κατά το τέλος του Β΄ ΠΠ: Στη Λίμνη Balaton της Ουγγαρίας, ελάχιστα σε αριθμό υπέρβαρα Jagdtiger της Ναζιστικής Γερμανίας, εξοπλισμένα (πρώτα στον κόσμο!) με συνδυασμό ενεργών προβολέων υπερύθρου φάσματος και υπερύθρων διοπτρών, επέφεραν βαρύτατες απώλειες στα σοβιετικά τεθωρακισμένα σε νυχτερινή μάχη. Τα μεταπολεμικά άρματα της ΕΣΣΔ έφεραν λοιπόν στο σύνολό τους το συνδυασμό ενεργών προβολέων υπερύθρου φάσματος και υπερύθρων διοπτρών.
Όμως ένα άρμα που ενεργοποιεί προβολέα υπερύθρων μέσα στο σκοτάδι γίνεται μαγνήτης πυρών από εχθρικά άρματα με υπέρυθρες διόπτρες! Δεν χρειάζεται να ανάψουν προβολέα, σκοπεύουν τον εχθρικό! Για το λόγο αυτό το αργότερο στις αρχές της δεκαετίας του ’80 τα σοβιετικά άρματα άρχισαν να εφοδιάζονται και με παθητικά μέσα νυκτερινής όρασης/σκόπευσης, υπό τη μορφή ενισχυτών φυσικού φωτός (LLLTV), όπως τα ελληνικά Leo 1A3 (PzB. 200 της AEG-Telefunken) και Μ60Α1 RISE-Passive. Βεβαίως όμως την ίδια εποχή οι ΗΠΑ είχαν κάνει το άλμα στα πολύ ανώτερα παθητικά θερμικά σκοπευτικά υπερύθρων, απολύτως ανεξάρτητα από την ύπαρξη έστω και ελαχίστου φυσικού φωτός, στη μορφή του M60 TTS, με τη Βρετανία και τη Γερμανία να ακολουθούν.
Η ΕΣΣΔ, και κατόπιν η Ρωσία, στάθηκαν για δεκαετίες ανίκανες να ακολουθήσουν αυτή την εξέλιξη. Οι ανάγκες των εξαγωγών υποχρέωσαν τη ρωσική βιομηχανία να υιοθετήσει, στην μετά τον Ψυχρό Πόλεμο περίοδο, το θερμικό σκοπευτικό β΄ γενιάς THALES Catherine-FC γαλλικής προέλευσης, που φέρεται από όλα τα T-80U και T90 εξαγωγής (κυπριακά, αλγερινά, ινδικά κλπ.). Το ίδιο ακριβώς σκοπευτικό καθιερώθηκε και σε ρωσική υπηρεσία για το νέο στάνταρντ ρωσικό μέσο άρμα μάχης Τ-90, από το 2012 και μετά, μάλιστα στη γ΄ γενιάς έκδοση Catherine-XP. Μόλις το 2017 υιοθετήθηκε στο Τ-90Μ του ρωσικού στρατού το ρωσικής κατασκευής θερμικό σκοπευτικό Irbis-K, με ακτίνα 3.240 μέτρων.
Δεν μπορεί συνεπώς να γίνει λόγος για βιομηχανικές ικανότητες που απωλέσθηκαν λόγω μεταψυχροπολεμικής κατάρρευσης της ΕΣΣΔ/Ρωσίας, αλλά για βιομηχανικές ικανότητες που μάλλον δεν κτήθηκαν ποτέ.
Ασφαλώς υπάρχουν πλέον κάποια ρωσικά θερμικά, όπως α) το Irbis-K για άρματα, που προαναφέρθηκε, β) το OPS-29 Tor του Mil Mi-28N με δυνατότητα ανίχνευσης άρματος στα 7 χλμ. και στοχοποίησής του στα 5 χλμ (χωρίς δηλαδή να εξαντλεί τις επιδόσεις εμβελείας των φερομένων βλημάτων…), γ) το GOES-342.10 του Mil Mi-35M, δ) το GOES-451.24 του Ka-52 κλπ. Τα ελικόπτερα αυτά έχουν βρει κάποια εξαγωγική απήχηση. Πάντως τα FLIR αυτά, όλα εξαιρετικά περιορισμένης ακτίνας, υποδεικνύουν μάλλον και τα σημερινά όρια των δυνατοτήτων της ρωσικής βιομηχανίας αυτού του κλάδου.
Τελικώς, ως φαίνεται, σήμερα μόνον ΗΠΑ και Γαλλία (;) έχουν σχεδόν πλήρη αυτάρκεια σε όλα τα υποσυστήματα, απάρτια και όπλα κυρίων αμυντικών μέσων αιχμής. Αυτό υποδεικνύει και την ορθότητα της γαλλικής επιλογής για διατήρηση πλήρους αμυντικού βιομηχανικού “οικοσυστήματος”, παρά το προφανές κόστος και τον – με στενά λογιστικά κριτήρια – ανορθολογισμό της επιλογής αυτής.
Ασφαλώς, η αυτάρκεια αυτή, ιδίως για τη Γαλλία, είναι σχετική και παραλλάσσει από εποχή σε εποχή: Όλοι θυμόμαστε π.χ. ότι μετά την απόσυρση των γαλλικής προέλευσης ναυτικών SAM Masurca, η Γαλλία για χρόνια στηριζόταν στους υποδεέστερους αντιαεροπορικούς SM-1MR, αλλά απεκατέστησε την παρουσία της σε αυτή τη δύσκολη και με μικρή αγορά κατηγορία όπλων με τους ASTER. Αντίθετα, στην κατηγορία των πυραύλων αέρος – εδάφους κατευθυνομένων προς πηγή εκπομπών ραδιοκυμάτων, η Γαλλία μετά από δύο γενιές (Martel, ARMAT) δεν έχει πλέον παρουσία, αφήνοντας το πεδίο μόνον στους αμερικανικούς HARM/AARGM.
Αν παράγεις Rafale αλλά αυτό εξοπλίζεται π.χ. μόνο με Sniper ή AIM-120 ή ΑΙΜ-9, τότε χάνεις την αγορά στην οποία οι ΗΠΑ δεν εξάγουν. Που όμως είναι και η προνομιακή αγορά, διότι όπως βλέπουμε εκείνες οι χώρες που δεν γνωρίζουν αμερικανικούς περιορισμούς στρέφονται στο F-35! Και όταν δεν εξάγεις, το κόστος R&D για κάθε νέο σου μαχητικό, με προοπτική την κάλυψη εθνικών μόνο αναγκών, γίνεται τόσο δυσβάστακτο, ώστε τελικά να εγκαταλείπεις η ανάπτυξη εθνικών μαχητικών, πράγμα που συμπαρασύρει και την ανάπτυξη κινητήρων, ραντάρ κ.λπ., σε ένα βιομηχανικό καθοδικό σπιράλ…
Η υπόθεση των ΗΑΕ ήταν εξόχως διδακτική: Τους τάχθηκε από τις ΗΠΑ το F-35 ως μέρος του πακέτου ανταλλαγμάτων για τις “Συμφωνίες του Αβραάμ”, αλλά τελικά δεν διατέθηκε. Και πήρε ελάχιστες μόνο μέρες για να πληροφορηθούμε ότι το Rafale δεν είναι τελικώς συμπλήρωμα, αλλά αντικαταστάτης του F-35 στην αεροπορία των ΗΑΕ.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Τα Αραβικά Εμιράτα παγώνουν την αγορά F-35 λόγω «αμερικανικών περιορισμών χρήσης»
Πέραν του κυρίου θέματος της παρούσης σύντομης συμβολής, ενδιαφέρον – και από ελληνικής επόψεως – παρουσιάζει το συγκλονιστικά υψηλό επίπεδο εξοπλισμού αεροσκαφών που παραγγέλλονται από έθνη με μικρές και χωρίς παράδοση αεροπορικές δυνάμεις, όπως η Μαλαισία. Όπως επίσης η νευρικότητα περιφερειακών δυνάμεων (Αλγερίας, Αιγύπτου), που εξοπλίζονται σαν να μην υπάρχει αύριο, έχοντας σχηματίσει πλέον την εδραία πεποίθηση ότι η απόσυρση των ΗΠΑ από τα διεθνή πράγματα έχει δώσει ατύπως το πράσινο φως στους περιφερειακούς «παίκτες» να επιλύσουν τα ζητήματα με τη χρήση των όπλων. Και ετοιμάζονται να το πράξουν και οι ίδιες… Αλλά τα παραπάνω δικαιολογούν βέβαια πραγμάτευση σε αυτοτελές άρθρο.
