Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία πριν λίγες ημέρες, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στην Ουάσιγκτον και το εξωτερικό. Ο Αμερικανός Πρόεδρος όμως δεν έμεινε μόνο εκεί, αφού κατόπιν αποφάσισε να αποσύρει τουλάχιστον τα μισά στρατεύματά του από το Αφγανιστάν.
Στη πράξη, ο Ντ. Τραμπ δεν έκανε κάτι διαφορετικό από αυτό που είχε υποσχεθεί προεκλογικά, δηλαδή την επιστροφή των Αμερικανών στρατιωτών στην πατρίδα και η ανάθεση του κόστους του πολέμου σε άλλες χώρες (πχ Σαουδική Αραβία). Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής όμως, ειδικά αυτή τη χρονική περίοδο, κάθε άλλο παρά σωστή μπορεί να χαρακτηριστεί αν υπολογίσουμε τις αντιδράσεις που υπήρξαν, με αποκορύφωμα την παραίτηση του Τζιμ Μάττις. Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει απειλήσει επίσης ότι θα αποσύρει στρατεύματα από τη Νότια Κορέα και την Ευρώπη, με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την επεκτατικότητα της Βόρειας Κορέας, της Κίνας και της Ρωσίας. Η κριτική του Τραμπ κατά των νατοϊκών συμμάχων του θα μείνει στην ιστορία για την σκληρότητα των κατά καιρούς δηλώσεών του.
Στρατός και όπλα ως μέσα εξωτερικής πολιτικής
Το 2013, ο Τζιμ Μάττις είχε πει στο Κογκρέσο: “Αν δεν χρηματοδοτήσετε πλήρως το State Department, τότε θα χρειαστεί στο τέλος να αγοράσω περισσότερα πυρομαχικά”. Ο υπό αντικατάσταση Υπουργός Άμυνας, θεωρείται ως πραγματιστής και ως ο τελευταίος άνθρωπος που θα μπορούσε να συγκρατήσει τον Ντόναλντ Τραμπ.
Το 2015, ο “Mad Dog” Μάττις δήλωσε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει σκοπό να διασπάσει το NATO. Παράλληλα κατήγγειλε τις πολιτικές της Ρωσίας στη Συρία, στην Ουκρανία και στις χώρες της Βαλτικής. Το 2017 θα πει ότι η παγκόσμια τάξη βρίσκεται αντιμέτωπη με τις μεγαλύτερες απειλές μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναφερόμενος στη Ρωσία, και τις επιθετικές ενέργειες της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνα. Ειδικά για την Ρωσία θα πει «Παρά τις αρνήσεις της Ρωσίας, γνωρίζουμε ότι επιδιώκει να αναδιαμορφώσει τα διεθνή σύνορα με τη βία, υπονομεύοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών της Ευρώπης”.
Τέλος, ο Μάττις υπήρξε ισχυρός υποστηρικτής της παραμονής των ΗΠΑ στη Συρία και η απόφαση αποχώρησης, ήταν μια από τις αιτίες της παραίτησής του. Για να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να επισημάνουμε πως ο Μάττις αν και υποστήριζε την παραμονή των ΗΠΑ στη Συρία, ήταν απόλυτα αντίθετος σε οποιαδήποτε κλιμάκωση ή ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα.
Αν αντιπαραβάλουμε τις τοποθετήσεις του Μάττις με αυτές του Τραμπ στο θέμα της αντιμετώπισης της Ρωσίας, θα καταλάβουμε γιατί αποτελεί έκπληξη που ο πρώτος κατάφερε να παραμείνει στο αξίωμα του Υπουργού Άμυνας για 23 ολόκληρους μήνες.
Ο Τραμπ, φαίνεται να εμπιστεύεται περισσότερο τις διαβεβαιώσεις Πούτιν για μη ανάμειξη της Ρωσίας στις Προεδρικές Εκλογές του 2016, παρά τα ευρήματα των υπηρεσιών του. Μάλιστα, ουδέποτε στην αμερικανική ιστορία ένας Πρόεδρος δεν αποκάλεσε τους επικεφαλείς των υπηρεσιών του “απατεώνες”.
The fact that President Putin and I discussed a Cyber Security unit doesn't mean I think it can happen. It can't-but a ceasefire can,& did!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 10, 2017
Αλλαγή στρατηγικής
Στο προεκλογικό μήνυμα “America First” του Ντ. Τραμπ, εντασσόταν και η επιστροφή των Αμερικανών στρατιωτών στην πατρίδα. Ο Τραμπ υπήρξε λάβρος κατά της πολιτικής του προκατόχου του Μπ. Ομπάμα για την διατήρηση στρατευμάτων στο εξωτερικό. Ο πρώην Αμερικανός Πρόεδρος όμως, εφάρμοσε μια πολιτική που για πολλούς ήταν έξυπνη και ιδιαιτέρως αποδοτική.
Το “Δόγμα Ομπάμα” φρόντισε να μην δεσμεύσει μεγάλο αριθμό στρατευμάτων σε “καυτές ζώνες” όπως το Ιράκ, η Συρία και το Αφγανιστάν. Αντ’ αυτού, διέθεσε μικρές εξειδικευμένες μονάδες ειδικών επιχειρήσεων, που ανέλαβαν να συντονίσουν και το κυριότερο να εκπαιδεύσουν τους ντόπιους για να πολεμήσουν κατά των εχθρών των ΗΠΑ (βλέπε ISIS, Ταλιμπάν).
Έτσι επετεύχθη μικρότερο κόστος σε προσωπικό και χρήμα. Τα αμερικανικά στρατεύματα (που έφτασαν τους 170.000 άνδρες το 2007), αποσύρθηκαν από το Ιράκ το 2011, για να επιστρέψουν το 2014 (μόλις περί τους 6.000 άνδρες που κατά περιόδους πλαισιώνονταν από ένα αεροπλανοφόρο και έως 7.000 “μισθοφόρους”) για να πολεμήσουν το ISIS. Στο Αφγανιστάν υπάρχουν σήμερα περί τους 14.000 Αμερικανούς, με τους μισούς από αυτούς να επιστρέφουν στο προσεχές μέλλον. Στη Συρία υπάρχουν 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες-σύμβουλοι που ανέλαβαν κυρίως την εκπαίδευση των Κούρδων και των συμμάχων τους κατά του ISIS και οι οποίοι βρίσκονται υπό αποχώρηση.
Η απόφαση επιστροφής των στρατιωτών όμως, βάζει τις ΗΠΑ σε μια νέα περίοδο (αυτο)απομονωτισμού, δίνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στις “θανάσιμους” αντιπάλους της όπως η Ρωσία και το Ιράν. Πολλοί αναλυτές χαρακτήρισαν την αποχώρηση από την Συρία ως χριστουγεννιάτικο δώρο του Τραμπ σε αυτές τις δυο χώρες.
Ο (αυτο)απομονωτισμός των ΗΠΑ δεν είναι κάτι καινούργιο. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί ο Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Γεγονότα που προηγήθηκαν όπως η βύθιση του Λουζιτάνια (1915) και η ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ουσιαστικά “έσυραν” τις ΗΠΑ στον πόλεμο, αλλά μόνο αφού είχαν προηγηθεί τραγωδίες. Και στις δυο περιπτώσεις, η Αμερική βγήκε κερδισμένη, παρά το κόστος σε ζωές και χρήμα που πλήρωσε. Οι ΗΠΑ ήταν και είναι πολύ μεγάλες για να μείνουν έξω από τις διεθνείς εξελίξεις. Πολύ μεγάλοι και ισχυροί είναι και οι αντίπαλοί της όπως η Ρωσία και η Κίνα που περιμένουν στην γωνία για συμπληρώσουν το πρώτο κενό που θα αφήσουν πίσω τους οι ΗΠΑ.
