Δέκα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την έκρηξη της 11ης Ιουλίου 2011 στην ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», στην Πάφο. Αυτή έγινε σε εμπορευματοκιβώτια με πολεμικό υλικό (πυρομαχικά), τα οποία είχαν κατασχεθεί από πλοίο το 2009 (MV Monchegorsk) και φυλάγονταν εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες στην ναυτική βάση για 2,5 χρόνια.
Στις 5 Ιουλίου παρατηρήθηκε αλλοίωση σε ένα από τα εμπορευματοκιβώτια. Από τις 5 έως τις 10 του ίδιου μήνα εκδόθηκε κόκκινος συναγερμός και έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Στις 11 Ιουλίου, όμως, το φορτίο ανατινάχθηκε, σκοτώνοντας 13 ανθρώπους και τραυματίζονται άλλους 63, ενώ καταστράφηκε και η κύρια ηλεκτροπαραγωγική μονάδα της Κύπρου, που βρισκόταν ακριβώς δίπλα από τον χώρο απόθεσης. Για το περιστατικό, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών ο τότε υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας (απεβίωσε το 2015) για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, ενώ ο Έλληνας Αρχηγός Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης καταδικάστηκε σε εφτά χρόνια φυλάκισης από στρατοδικείο στην Ελλάδα για το ίδιο αδίκημα.
Πόρισμα Πολυβίου
Στις 2 Οκτωβρίου 2011, παραδόθηκε το πόρισμα Πολυβίου για την έκρηξη στη ναυτική βάση. «Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα που διεξήγαγε ήταν ότι η Κυπριακή Πολιτεία επέδειξε πολύ σοβαρή ανεπάρκεια, ολιγωρία, αμέλεια και ανευθυνότητα στο χειρισμό του όλου θέματος», επισήμανε στο πόρισμά του ο κ. Πόλυς Πολυβίου, καταλογίζοντας θεσμική αλλά και προσωπική ευθύνη στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Δημήτρη Χριστόφια, και στους τέως υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας, κ.κ. Μάρκο Κυπριανού και Κώστα Παπακώστα.
Αξίζει να αναφερθεί πως ο κ. Χριστόφιας μίλησε για “δολιοφθορά” το 2016 από ξένο δάκτυλο (δίχως αποδείξεις), προκαλώντας σωρεία αντιδράσεων, μιλώντας για “συνωμοσία” εναντίον του και εναντίον της Κύπρου από ξένες δυνάμεις. Σε βιβλίο του, όμως, επισήμανε πως «Υπονοώ κάτι που λένε οι ειδικοί σε Ελλάδα και Κύπρο. Ότι δηλαδή η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται με θερμοκρασίες νύχτας. Αυτό είναι παράδοξο. Δεν έχω ακόμα τα στοιχεία τα οποία επικαλούνται οι άνθρωποι αυτοί, γι’ αυτό βάζω ερωτηματικό».
Τα εκρηκτικά που κατασχέθηκαν το 2009 ωστόσο δεν ήταν “πυρίτιδα” γενικά και αόριστα, αλλά πυρομαχικά υψηλής εκρηκτικότητας των 120 mm, 122 mm, 125 mm και 160 mm που προέρχονταν από το Ιράν και προορίζονταν για τη Συρία, σφαίρες των 7,62 mm, πυροκροτητές μαγνησίου κ.τλ. Πυρομαχικά (σοβιετικής/ρωσικής προελεύσεως με βάση τα διαμετρήματα) αυτού του είδους φέρουν γομώσεις τύπου A-IX-2, RDX κτλ. και όχι “απλή πυρίτιδα.”
