Πρόσφατα ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός Άμυνας της Τσεχικής Δημοκρατίας. Μεταξύ των εξοπλιστικών προγραμμάτων που ξεχώρισαν ήταν η προμήθεια συστημάτων παθητικής ανίσχνευσης-αποκάλυψης VERA-NG της εταιρίας ERA, που ανήκει στον Όμιλο Omnipol.
Το σύστημα VERA-NG είναι τσεχικής ανάπτυξης (σε συνεργασία με την γερμανική SMAG) και είναι ικανό να υπολογίσει την ακριβή θέση ενός αεροσκάφους χωρίς να εκπέμψει ραδιοκύματα σαν κοινό ραντάρ κι έτσι με τη μέθοδο του τριγωνισμού, να αποκαλύψει εναέριες απειλές παραμένοντας το ίδιο “αθέατο”.
Η ένσταση πολλών αναλυτών και δημοσιογράφων στην Τσεχία είναι πως το κονδύλι απόκτησης του συστήματος εκτινάχτηκε από τα 645 εκατομμύρια στο 1.5 δισεκατομμύριο τσεχικές κορώνες ξεσηκώνοντας αντιδράσεις για κακοδιαχείριση δημοσίου χρήματος, απάτη, ολιγωρία και χρηματισμό.
Οι αντιδράσεις εδράζονται στο γεγονός πως το ίδιο περίπου σύστημα αποκτήθηκε πριν λίγα χρόνια από το NCI, τον Οργανισμό Επικοινωνιών και Πληροφοριών του ΝΑΤΟ) έναντι ποσού 434 εκατομμυριών κορωνών (16 περίπου εκατομμύρια Ευρώ). Η ανακοίνωση της υπηρεσίας στις 5 Δεκεμβρίου 2014 ανέφερε το παραπάνω ποσό που θα αφορούσε σε δύο πλήρη συστήματα με τη δυνατότητα ανάπτυξης σε θέατρα επιχειρήσεων ώστε να παρέχουν έγκαιρη προείδοποίηση σε μονάδες του ΝΑΤΟ για επερχόμενα αεροσκάφη από μεγάλες αποστάσεις.
Οι Τσέχοι δημοσιογράφοι στηριζόμενοι σε αυτήν την ανακοίνωση αναρωτήθηκαν τί άλλαξε μέσα σε λίγα μόλις χρόνια και τί διαφορετικό παρήγγειλε ο Στρατός της χώρας τους ώστε να δικαιολογείται μια σχεδόν τετραπλάσια τιμή;
Η απάντηση που δόθηκε από αρμοδίους ήταν πως η προμήθεια του ΝΑΤΟ έγινε 5 χρόνια πριν, το σύστημα δεν επιβαρύνθηκε με τον ΦΠΑ, τα συστήματα που παρήγγειλε ο Τσεχικός Στρατός είναι περισσότερο προηγμένα και ενέχουν διαφορές, αφού η απαίτηση ήταν να είναι “υψηλής κινητικότητας” αντί απλώς “κινητά” (που σημαίνει πως το σύστημα του ΝΑΤΟ μπορεί να αναπτυχθεί με κάποια καθυστέρηση έχοντας περισσότερο στατική χρήση).
Η τσεχική γκρίνια συνεχίζεται αφού οι αιτιάσεις του υπουργείου καταρρίφθηκαν εύκολα και γρήγορα. Η πάροδος των ετών δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να δικαιολογείται τέτοια πληθωριστική αύξηση της τιμής. Το σύστημα -όσο κι αν έχει εξελιχθεί μέσα σε 5 χρόνια- είναι ουσιαστικά το ίδιο, εφόσον η κωδικοποίηση παραμένει απαράλλαχτη και δεν ανακοινώθηκε η απόκτηση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και είναι αδύνατον να δικαιολογηθεί η απόκτηση φορτηγών ή άλλων μέσων τέτοιου κόστους για να καταστήσουν το σύστημα τόσο πιο “ευέλικτο” από εκείνο του NCI.
Ένας σχολιαστής ανέφερε, μάλλον πικρόχολα, πως πιθανότερο είναι κάποιος στο υπουργείο να υπολόγισε την αγορά του συστήματος σε τιμές προ 20 ετών αλλά ακόμα κι αυτό δείχνει αδύνατον. Σύμφωνα με τον Jaroslav Štefec, πρώην αξιωματούχο του υπουργείου Αμύνης της Τσεχίας, ειδικό σε πυραυλικά συστήματα που εργάζεται πλέον ως αναλυτής, είναι λογικό να δικαιολογηθεί μια αύξηση της τιμής έως 25-30% για προηγμένα ηλεκτρονικά, παρελκόμενα, οχήματα μεταφοράς κλπ. αλλά ακόμα κι έτσι η τιμή που αγόρασε το σύστημα το ΝΑΤΟ θα ήταν εντός του προϋπολογισμού του Υπουργείου, καθώς η διαφορά της τιμής (434 ως 645 εκατομμύρια) είναι της τάξης του 48%. Για να φτάσουμε στην νέα τιμή (1.245 εκατ. χωρίς ΦΠΑ) θα πρέπει να υπολογίσουμε αύξηση 186% και μάλιστα για ένα σύστημα εγχώριας ανάπτυξης και κατασκευής, που σημαίνει πως μέρος των χρημάτων επιστρέφει στο κράτος μέσω των φόρων.
Ο Štefec απέδωσε την αύξηση σε έναν μόνο παράγοντα: τον μεσάζοντα! Ενώ ο Στρατός και το Υπουργείο υπολόγισαν ρεαλιστικά την τιμή, ο μεσάζων μεταξύ της βιομηχανίας και το κράτος επέλεξε να ζητήσει εκ των υστέρων μια εξαιρετικά αυξημένη τιμή και την πήρε! 1.5 δισεκατ. κορώνες είναι εξόφθαλμα ένα προδιαγεγραμμένο σκάνδαλο και δεν πρέπει να περάσει. Το Υπουργείο Αμύνης της Τσεχίας αντέδρασε καθυστερημένα με ανακοίνωσή του λέγοντας πως ο υπουργός Lubomír Metnar διέταξε άμεσα την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Προμηθειών να ερευνήσει το ζήτημα.
Πηγή:
https://www.czdjournal.com/defence/vera-ng-deployable-passive-esm-trackers-case-czech-army-to-pay-three-times-more-than-the-nci-did-in-2014-257.html?fbclid=IwAR054veyrL4_xlLurjX1NE3bRTy-itFXeTsZvjPRooj2S6boUnEbNoiRv5o
