Ιαπωνικά υποβρύχια: Σε πορεία σύγκρουσης με το κινεζικό Ναυτικό;

Όλο και πιο τολμηρά γίνονται τα υποβρύχια του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας καθώς εντοπίζονται σε περιοχές που δεν θα έπρεπε να ήταν, αντικατοπτρίζοντας τον επεκτατισμό του Πεκίνου. Αν αναλογιστεί κανείς πως οι κινεζικές κινήσεις συνδέονται με τις εδαφικές αξιώσεις που εγείρει η Κίνα όσον αφορά διαφιλονικούμενα νησιά, όπως τα Σένκακου, γίνεται εύκολα αντιληπτός ο προβληματισμός του Τόκυο.
Η πρόσφατα δημοσιευμένη Λευκή Βίβλος της ιαπωνικής κυβέρνησης αφήνει να εννοηθεί ότι η Ιαπωνική Ναυτική Δύναμη Αυτοάμυνας (JMSDF, Kaijō Jieitai) θα πολεμήσει την φωτιά με την φωτιά –στην συγκεκριμένη περίπτωση με τα υποβρύχιά της. Η ανθυποβρυχιακές δυνατότητες του ιαπωνικού Ναυτικού θεωρούνται από τις καλύτερες στην Ασία και όχι μόνον. Θα δράσουν τα ιαπωνικά υποβρύχια σε ρόλο προφυλακής για την αναχαίτιση της «κινεζικής απειλής»;

Για τους Ιάπωνες η απειλή δεν είναι θεωρητική, είναι υπαρκτή. Κινεζικά υποβρύχια εν καταδύσει έχουν ιχνηλατηθεί αρκετές φορές κοντά σε ιαπωνικά χωρικά ύδατα. Τον περασμένο μήνα το ιαπωνικό Ναυτικό έστειλε ένα από τα ελικοπτεροφόρα του, δύο αντιτορπιλλικά και αρκετά αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας στο πολυήμερο κυνήγι ενός «άγνωστου υποβρυχίου» βορειοανατολικά του Αμάμι Όσιμα, ενός εκ των νησιών που βρίσκονται μεταξύ Ιαπωνίας και Ταϊβάν. Κανείς δεν είχε την παραμικρή αμφιβολία για την εθνικότητά του.
Όπως και κανείς δεν αμφέβαλε τί έκανε εκεί. Το εν λόγω νησιωτικό σύμπλεγμα αποτελεί το φυσικό «σύνορο» μεταξύ Κίνας και Ειρηνικού. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ιαπωνική Λευκή Βίβλος, η Κίνα «εξακολουθεί αδιάκοπα με μονομερείς ενέργειες να αλλάξει δια του εξαναγκασμού το status quo στην θαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά Σένκακου». Σημειωτέον ότι τα νησιά διεκδικούνται και από τις δύο χώρες αλλά αποτελούν de facto τμήμα της Ιαπωνίας.

Σύμφωνα με την Λευκή Βίβλο, η Ιαπωνία θα χρησιμοποιήσει τα υποβρύχιά της για την συλλογή πληροφοριών, παρακολούθηση και αναγνώριση στα νερά πέριξ των ιαπωνικών νήσων. Προσέξτε την διατύπωση: το Τόκυο δίνει έμφαση στον αμυντικό χαρακτήρα των ενεργειών του, δηλαδή την επιτήρηση των κινεζικών υποβρυχίων και μονάδων επιφανείας κοντά στα ιαπωνικά νερά. Όπως δηλώνεται μάλιστα, προτίθεται να διατηρεί «ενισχυμένες υποβρύχιες δυνάμεις» σε «περιπολίες για την άμυνα των χωρικών υδάτων».
Ήδη ο στόλος υποβρυχίων της JMSDF αυξάνεται από 16 σε 22 σκάφη. Μπορεί τα ιαπωνικά υποβρύχια να είναι τεχνολογικώς προηγμένα –το SS511 ‘Ōryū’ της κλάσης Sōryū, το πρώτο στον κόσμο με μπαταρίες ιόντων-λιθίου (Li-Ion) που επιτρέπουν μεγαλύτερη χρονική διάρκεια σε κατάδυση με λιγότερο θόρυβο, βρίσκεται από τον Μάρτιο σε υπηρεσία– όμως τα κινεζικά υπερτερούν αριθμητικώς. Η δε παρουσία τους ανησυχητικά κοντά στην Ιαπωνία σίγουρα δεν αποτελεί είδηση.

Τον Νοέμβριο του 2004 ένα πυρηνοκίνητο κινεζικό υποβρύχιο εντοπίστηκε εντός ιαπωνικών χωρικών υδάτων, με το Τόκυο να κάνει λόγο για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Την εποχή εκείνη τα σύγχρονα υποβρύχια του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας αριθμούσαν, σύμφωνα με τις ιαπωνικές εκτιμήσεις, λιγότερα από δέκα. Πέρυσι ο αριθμός τους είχε φθάσει τα σαράντα έξι.
Πριν δύο χρόνια, ένα ακόμη κινεζικό υποβρύχιο εισήλθε στην συνορεύουσα ζώνη (παρακείμενη της αιγιαλίτιδας) της νήσου Μιγιάκοτζιμά και του συμπλέγματος των Σένκακου. Το Πεκίνο αρνήθηκε τότε οποιαδήποτε παραδοχή, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών να δηλώνει λακωνικά ότι «δεν έχει πληροφόρηση για την κατάσταση».

Παρά την παθητική φωνή διατύπωσης της επικείμενης ιαπωνικής αντίδρασης στην Λευκή Βίβλο, η σκλήρυνση της στάσης του Τόκυο δεν θα πρέπει να ξενίζει κανέναν. Το SS512 ‘Tōryū’, το τελευταίο σκάφος κλάσης Sōryū, αναμένεται να τεθεί σε υπηρεσία τον επόμενο έτος ενώ τα επόμενα χρόνια η Ιαπωνική Ναυτική Δύναμη Αυτοάμυνας θα περιμένει τα υποβρύχια νέας γενιάς κλάσης 29SS να εναχθούν στον Στόλο.
Όχι πως η Κίνα θα μείνει αδρανής. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο μεσοδιάστημα το κινεζικό Ναυτικό θα έχει το πρώτο πυρηνοκίνητο επιθετικό υποβρύχιο τρίτης γενιάς, γνωστό ως κλάση Type 095, εκτός κι αν η ιαπωνική αντίδραση καθυστερήσει ή ανακόψει την ανάπτυξή του σε περίπτωση που τα κινεζικά υποβρύχια αυξήσουν τον ρυθμό των επιχειρήσεων διείσδυσης. Το σινο-ιαπωνικό υποβρύχιο στρατηγικό παίγνιο στον Ειρηνικό μόλις άρχισε.
Αλέξανδρος Θεολόγου