[Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος] – Η Α΄Μοίρα του Ιερού Λόχου καταβάλει τη γερμανική φρουρά της Νάξου μετά από τριήμερο σκληρό αγώνα και συλλαμβάνει 69 αιχμαλώτους.
Η επιχείρηση κατά της Νάξου αναλήφθηκε μέρες μετά την αποχώρηση των Γερμανικών δυνάμεων από την Αθήνα και με την απόφαση για εγκατάλειψη των Βαλκανίων ειλημμένη. Κάποιες φρουρές σε στρατηγικά σημεία, ωστόσο, θα παρέμεναν για λόγους τόσο πρακτικούς όσο και γενικότερης σκοπιμότητας. Το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής είχε την πληροφορία πως η γερμανική φρουρά της Νάξου είχε περιοριστεί σε 70 περίπου άνδρες που είχαν συγκεντρωθεί στο φρούριο της πόλης, στην έπαυλη “Έλλη” και στο χωριό Απείρανθος. Το ηθικό ήταν χαμηλό και το αίσθημα εγκατάλειψης και του επερχομένου τέλους του πολέμου είχε οπωσδήποτε επηρεάσει την ψυχοσύνθεση των Γερμανών.
Στο πλαίσιο των επιχειρήσεων στο Αιγαίο, ο Ιερός Λόχος ανέλαβε με απόσπασμά του να αποβιβαστεί και να καταβάλλει τη φρουρά απελευθερώνοντας το νησί. Λόχος 71 Ιερολοχιτών της ‘Δύναμης Β’ υπό τους λοχαγούς Βασίλειο Μάραντο και Κ. Καλογερόπουλο καθώς και τον ίλαρχο Δ. Τζενάκη μαζί με δύο Βρετανούς αξιωματικούς και δύο διαβιβαστές οργανώθηκαν από τη Χίο και αποβιβάστηκαν στις 12 Οκτωβρίου σε παραλία του νησιού. Σειρά λαθών οδήγησε σε δυσκολίες την επιχείρηση. Καταρχάς το σκότος και η απειρία των πληρωμάτων ήταν υπεύθυνα για να αποβιβαστεί η δύναμη σε λάθος σημείο. Η ομάδα αναγνώρισης κατόρθωσε και ήρθε σε επαφή με τους συνδέσμους και τη δύναμη ανταρτών στο νησί αλλά ο χρόνος πέρασε και μέχρι να κινηθεί η δύναμη τη βρήκε το ξημέρωμα. Δεύτερο λάθος ήταν πως τα αποβατικά από λάθος κατευθύνθηκαν, αντί για την Πάρο όπου ήταν η βάση τους, προς το λιμάνι της Νάξου! Το τρίτο λάθος ήταν των Γερμανών: ο διοικητής της φρουράς, αναμένοντας την ημέρα εκείνη γερμανικά αποβατικά που θα εκκένωναν τους άνδρες του, πίστεψε πως τα βρετανικά πλοία ήταν γερμανικά και κινήθηκε ο ίδιος για να συννενοηθεί. Φυσικά, συνελήφθη και κρατήθηκε ενώ τα πλοία αποχώρησαν για τη Νάξο βαλλόμενα από το φρούριο που επιτέλους είχε καταλάβει τί είχε συμβεί.
Η δύναμη του Ιερού Λόχου προσπάθησε να πετύχει την παράδοση της γερμανικής φρουράς που με τον διοικητή της αιχμάλωτο και τη γνώση ύπαρξης συμμαχικών στρατευμάτων στο νησί θα μπορούσε να καταθέσει τα όπλα χωρίς μάχη. Οι Γερμανοί ξεκίνησαν συνομιλίες αλλά ξαφνικά, Έλληνες αντάρτες που δεν είχαν ενημερωθεί για τις διαπραγματεύσεις άρχισαν να βάλλουν στα τυφλά προς το φρούριο. Οι συνομιλίες διακόπηκαν προς στιγμήν αλλά οι Γερμανοί απαίτησαν να μιλήσουν με τον διοικητή τους που ήταν αιχμάλωτος στο βρετανικό πλοίο. Αυτός με τον ασύρματο τους διέταξε να αμυνθούν μέχρις εσχάτων. Οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν και αναλήφθηκε επίθεση όπως είχε προγραμματιστεί. Ωστόσο, το εγχείρημα αποδείχθηκε δυσκολότερο από όσο φανταζόταν κανείς. Μετά από μερικές άκαρπες ενέργειες και πυρά κατά του φρουρίου και δύο προτάσεις παράδοσης που απορρίφθηκαν ο λοχαγός Μάραντος ζήτησε ενσχύσεις σε άνδρες, όλμους και αεροπορική υποστήριξη.
Τις πρωϊνές ώρες της 15ης Οκτωβρίου έφτασαν ενισχύσεις του Ιερού Λόχου από την Πάρο μαζί με τον διοικητή της Α΄Μοίρας, συνταγματάρχη Ανδρέα Καλλίνσκη. Ο τελευταίος ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης. Με το πρώτο φως έφτασαν και δύο γερμανικά υδροπλάνα για να εκκενώσουν τη φρουρά αλλά δέχτηκαν πολυβολισμούς από τα αποβατικά και τους άνδρες του Ιερού Λόχου και ανέστρεψαν. Ο συνταγματάρχης Καλλίνσκης αφού επανέλαβε τους όρους παράδοσης της φρουράς αλλά η πρότασή του αποκρούστηκε για άλλη μια φορά, ανέλαβε το μεσημέρι με την υποστήριξη 4 βρετανικών αεροσκαφών που έπληξαν τις θέσεις του φρουρίου και πυρά από τα αποβατικά σκάφη επίθεση κατά των γερμανικών θέσεων. Σύντομα οι πύλες παραβιάστηκαν και οι Ιερολοχίτες όρμησαν εντός του φρουρίου. Σύντομα, η γερμανική φρουρά παραδόθηκε. Το κόστος ήταν δύο νεκροί: ο Ιερολοχίτης λοχίας/διαβιβαστής Νικόλαος Μπενίκος και ο Γιώργος Βαλληνδράς του ανταρτικού σώματος Νάξου.
(Πηγή πληροφοριών: “Ανιχνευτής”, περιοδικό ‘ΤΟΛΜΩΝ’)